Türkiye ve Dünya'da penaltı tarihi

[webkerem]

Reklam Alanı

Müslüm Işıklar / Tümspor

Bir penaltı deyip geçmemeli. O an, her şeyin olabileceği bir zaman dilimidir. Birçok insanın heyecanına dayanamayarak kara toprağa gönderildiği, kiminin hayatı boyunca yaşamadığı adrenalin seviyesine ulaştığı, umutların beklenildiği, az sonra gelecek sevincin ya da hüznün kestirilemediği, topun başındakinin ve karşısındakinin belki de kaderinin etkileneceği tarifi oldukça zor anlardır o dakikalar.
Latince "ceza" anlamına gelen "poena" kelimesinden türemiştir penaltı. Latince’den Fransızca'ya, Fransızca’dan ise İngilizce'ye geçmiştir.
Futbolun en unutulmazları denilince genel olarak birçok kimsenin zihnine penaltılarla ilgili olan hatıraları gelir. Deportivo’nun liberosu Yugoslav Dukic’in şampiyonluğun gitmesine neden olan 1994’te ligin son haftasının 90. Dakikasında kaçırdığı, yine aynı sene Amerika’daki Dünya Kupası’nda Roberto Baggio’nun yararlanamadığı, Almanya’nın 1990 Dünya Kupası finalinde son 10 dakikada Arjantin’e karşı galip gelmesini sağlayarak kupayı aldığı anlar ya da ülkemiz açısından en önemli mücadelelerin başında gelen, Galatasaray tarafından Arsenal’in devre dışı bırakıldığı UEFA Final mücadelesi penaltının etkisine dair akla gelen ilk örneklerdendir.
PENALTI FİKRİ BİR KALECİYE AİT
Futbolun oynanmaya başlandığı ilk dönemlerde penaltı kuralının olmadığı birçok kimse tarafından bilinmektedir. O halde ne oldu da böyle bir karara ihtiyaç duyuldu, bu kuralın bulunması kimin fikriydi ve nerede ortaya çıkmıştı?
Her şey Kuzey İrlanda’nın Milford köyünde bir kalecinin zihnindeki soru işaretlerinden ortaya çıktı. Kale alanı yakınlarında dahi yapılan faullerin cezasının serbest atış olması savunma oyuncularını sürekli faul yapma kolaylığına itiyordu. Hal böyle olunca futbol gittikçe çirkinleşiyordu. Bu çirkinliğe son vermek gerekirdi.
William Mc Crum adlı bir kaleci her şeyi göze alarak penaltı kuralının oyuna dâhil edilmesi gerektiği fikrini ilan etti. “Her şeyi göze alarak” derken kimilerince “Canım altı üstü bir futbol kararı, bunun göze alınmasının ne sakıncaları olur?” denilebilir. Fakat durumun bu kadar basit olmadığı Mc Crum’ın alay konusu olması ile yaşanarak anlaşılacaktır. Söylediklerinin mantıklı olduğu ise yaklaşık on iki ay sonra anlaşılmış olacak ki, bu kural futbol edebiyatının içerisine “penaltı” adıyla alınacaktı.
ASTON VİLLA TARİHE GEÇMEKTEN KURTULMUŞ
İlk penaltı kararı kullanılması değil, daha çok kullanılamaması yönünde ses getirmiştir. Stoke City ile Aston Villa arasında oynanan mücadelede maçı 1-0 önde götüren Aston Villa’nın aleyhine verilen penaltı kararına sinirlenen Villa kalecisi, topu uzun bir degajla ağaçlıkların arasına gönderir. Top bir türlü bulunamaz ve mücadeleyi Stoke City 1-0 kaybeder. O zamanlarda şimdiki gibi temdit penaltısının olmadığı bu olaydan anlaşılıyor. Bilinen ilk penaltı golü ise 14 Eylül 1891’de Wolverhampton ağlarına gönderilmiştir. Accrington Stanley takımının John Heath adlı oyuncusu, 5-0 kazandıkları mücadelede kullandığı penaltı vuruşuyla penaltıdan gol kaydeden ilk oyuncu olarak tarihe geçmeyi başarmıştır.
İLK PENALTI GOLÜ BİR FENERLİ’DEN
Ülkemizde ise Galatasaray ve Mersin İdman Yurdu’nun efsane futbolcusu Kadri Aytaç, o dönem formasını giydiği ve yetiştiği kulüp olan Karagümrük adına kullandığı penaltıyı ağlarla buluşturamamış, böylelikle Türkiye Profesyonel Ligi’nde penaltıyı ilk kullanan ve kaçıran futbolcu olarak tarihe geçmiştir. Aytaç bu penaltıyı Vefa takımına karşı kullanmıştı. Kadri Aytaç’ın yararlanamadığı 1959 yılındaki bu penaltının ardından, aynı sene Fenerbahçe’nin ve Milli Takım’ın unutulmaz golcüsü Lefter Küçükandonyadis, Kadri Aytaç’ın yapamadığını yapmış, Beykoz ağlarına gönderdiği penaltıyla bu anlamda Türk futbol tarihine adını kazımıştır. Fenerbahçeli Zafer Tüzün ise kullandığı 4 penaltıyı da gole çevirerek bir maçta en fazla penaltı golü kaydeden oyuncu olarak tarihe geçmiştir. Tüzün, bu golleri memleketinin takımı Eskişehirspor’a kaşı kaydetmişti.
Arjantinli ünlü golcü Martin Palermo da Kolombiya’ya karşı kazanılan 3 penaltıyı gole çeviremeyerek bu alanda dünya rekorunu elinde bulundurmaktadır.
Dünya Kupası’ndaysa ilk penaltı kaçıran oyuncu Arjantinli Fernando Paternoster olurken, Meksikalı Manuel Rocquetas penaltıdan golü bulan ilk futbolcu olarak tarihe geçmiştir.
MUCİT KALECİ YOKLUK İÇERİSİNDE ÖLMÜŞTÜR
Yeniden penaltının mucidine dönecek olursak, birçok insan belki kaleciliğiyle değil, ama penaltı kuralını ortaya atışıyla adından söz ettiren bu İrlandalıya futbolun golden sonra ki en önemli kararını borçludur. Gerçekte içerisinde siyasi, sosyal, ekonomik sebepleri barındırmakla beraber, El Salvador-Honduras Savaşı’nın kıvılcımının bir futbol müsabakasında çıkan olaylar olduğunu ve bu minvalde verilecek yüzlerce örneğin yaşandığını hatırlayacak olursak, futbolun o kadar da kulak ardı edilmemesi gerektiği realitesi net bir biçimde anlaşılacaktır. Dolayısıyla heyecanlı futbol aktivitesinin en heyecanlı kuralı olan penaltının bulucusu William Mc Crum’a futbolseverlerin bol adrenalin borçlu olduklarını ifade etmek yanlış olmasa gerek.
Fakat mucit kalecinin ölümü, buluşunun bugün yarattığı süksenin aksine oldukça sakin bir biçimde gerçekleşir. 2 Haziran 1891’de kural haline dönüşen penaltının mucidi William Mc Crum, futbola böyle bir heyecan ve varlık kazandırırken, zengin bir ailenin çocuğu olmasına rağmen, 1932 yılında yokluk içerisinde hayata gözlerini yumar.