Beden Eğitimi ve Spor Portalı - Onuncu kalkınma planı 2014-2018

ONUNCU KALKINMA PLANI 2014-2018 SPOR ÖZEL İHTİSAS KOMİSYONU RAPORU

2.8. Elit Sporcu Seçimi ve Eğitimi
Sportif yeteneklerin belirlenmesi projeleri, uluslararası platformda, 1950’li yıllarda
başlamıştır. Ancak, ülkemizde spordaki bireysel ve rastlantısal bazı başarıların arkasına saklanarak bu gerçek, yıllarca göz ardı edilmiş ve unutulmuştur. Oysa günümüzde tüm spor otoriteleri ortak görüş olarak çocukların mümkün olan en küçük yaşlarda spora başlaması konusunda birleşmektedirler.
Spora başlama yaşının oldukça küçülmesi ve branşlaşmanın daha erken yaşlara inmiş olması yetenek seçimi ve yetenekli sporcularla çalışmanın ne derece önemli olduğunu ortaya çıkarmıştır. Sportif alanda dünya çapında başarılara imza atmamızı sağlayacak ön koşul olan yetenek düzeyi yüksek insanların seçilmesi fikri önem kazanmaktadır.
Sportif yetenek olarak kalıtımsal ya da sonradan kazanılmış davranış koşulları nedeniyle sporsal verimler için özel ve üst düzeyde yatkınlığa sahip olduğu düşünülen bireyler anlaşılmaktadır. Yetenek arama kavramı genel bir temel eğitime ya da çocuk ve gençlik antrenmanına başlamaya hazır olan yeterince fazla sayıda çocuk ya da gencin bulunması amacıyla yürütülen bütün önlemleri tanımlamaktadır. Yetenek seçme kavramı ise yüksek verim sporuna yönelik bir antrenmanın bir sonraki daha yüksek aşamasına geçmeleri ya da sürdürülmeleri uygun görülenlerin bulunmasına yardımcı olan bütün önlemleri betimlemektedir.
Yetenek seçimi konusunda ülkemizde iki önemli proje gerçekleştirilmiştir. Bunlardan ilki Türk Spor Vakfı tarafından “Sportif Yetenek Araştırma Metodu (Türkiye Uygulaması)” adı altında 1970’li yılların sonunda başlatılmış ve bu araştırma iki aşamalı olarak ele alınmıştır. Birinci aşamada 1979 yılında Akdeniz oyunlarına seçilen sporcuların antropometrik özelliklerinden yola çıkılarak somatotip belirlemesi ve kuvvet, sürat, dayanıklılık testleri uygulanmış ve ulusal takımların profilleri belirlenmiştir. İkinci aşamada ise Genelkurmayla iş birliği yapılarak ülkemizin çeşitli yörelerinde yaşları 18 ile 20 arasında değişen yaklaşık 20.000 genç üzerinde fiziksel yapı ile doğal fiziksel yetenekler arasındaki ilişkiler belirlenerek gençlerimiz ve bu gençlerin doğum yeri olan iller üzerine yorumlar yapılmıştır.
İkinci proje ise SGM’nin ve üniversiteler ile başlattığı “Türk Sporunu Yeniden Yapılandırma”projesi olup, istenilen amaca tam olarak hitap etmediği için yarıda kalmıştır. Aynı amaç doğrultusunda SGM’nin, Marmara Üniversitesi BESYO ile işbirliği yaparak 2005 yılında başlattığı “Olimpiyatlar İçin Sporda Yetenek Seçimi ve Spora Yönlendirme” projesi, ilgili kurumların yürütücü olmaktan çıkıp koordinatörlük görevini üstlenmeleri ve seçme işini illerde beden eğitimi öğretmenlerine bırakmaları sonucu amacına ulaşmamıştır. Bunlara benzer birçok proje, değişik kurumlarca geliştirilmesine rağmen, çeşitli nedenlerle istenilen sonuçlara ulaşılamamıştır.
Başarılı sporcuların tespit edilmesi kadar onlara uygun spor eğitiminin verilmesi de önem taşımaktadır. Bu amaçla Türkiye’de 1986 yılında ilk Sporcu Eğitimi Merkezi (SEM) kurulmuştur. Bu merkezler, yetenek seçiminin tüm aşamalarını kapsayan, devlet destekli ilk ve tek yetenek seçimi ve eğitimi programını uygulamışlardır. Ancak, sporcu seçim kriterleri, fiziki şartların uygunluğu, spor tesislerinin etkinliği, antrenör eğitim kalitesi gibi sorunlar yüzünden, bu merkezlerde istenilen seviyede elit sporcu yetiştirilememiştir.
2012 sonu itibarıyla, yedi spor branşında (atletizm, boks, cimnastik, judo, güreş, halter, kayak) yurt çapında 32 ilde, 35 SEM ile 1.200’ün üzerinde öğrenci-sporcuya hizmet verilmektedir.

http://forum.bedenegitimi.gen.tr/att...1&d=1492607918
http://forum.bedenegitimi.gen.tr/att...1&d=1492607986

http://www.cka.org.tr/dosyalar/Ozel%...ı/Spor_öik.pdf[/COLOR]