ÖĞRETİM YÖNTEMLERİ

[webmaster]

Reklam Alanı

ÖĞRETİM YÖNTEMLERİ = o ns = /> </PRE>Öğrencileri yalnızca işittikleri şeyleri kolayca unutmaktadırlar. Oysa bizzat katıldıkları bir eğitim etkinliği onların konuyu daha iyi anlamalarına ve kolay unutmamalarına yardım etmektedir.</PRE>Öğrenciler sınıflarda pasif bir durumda oturarak öğretilmek istememektedirler. Klasik yöntemlere yapılan eleştirilerin hemen hemen tümü bu noktadan kaynaklanmaktadır. </PRE>Yapılan pek çok çalışma klasik yöntemlerle öğretimin etkinliğinin son derece düşük olduğunu ortaya koymaktadır. Örneğin, Trenaman yaptığı konuşması dinleyenlerin yetişkinlerden oluşan bir sınıfta 15 dakika radyo konuşması dinleyenlerin gerçek hatırlama testinden 41,30 dakika dinleyenlerin 25 puan aldıklarını saptamıştır. Araştırıcı bu sonucu şöyle yorumlamaktadır.</PRE>Yalnızca sesli bir anlatımı dinleyen öğrenciler için ikinci 15 dakika çok daha az yararlı olmuş ve öğrencilerin dikkatleri oldukça körelmiştir.</PRE>Yine araştırıcı gözlemlerine dayanarak bu ikinci 15 dakikada öğrencilerin yorgunluk hissettiklerini ve dinlediklerini belli bir noktada toplayamadıklarını</PRE>belirlemektedir.</PRE>Araştırıcının anlatım üzerinde yaptığı bu küçük çalışmanın öğretmenlerin etkinliklerine yansıması gerekmektedir. Bir öğretmen klasik bir yöntemi, örneğin; anlatımı sürekli bir biçimde uzun bir zaman periyodunda kullanmamalı, 15 dakikanın sonunda etkinlik değiştirmelidir. Trenaman bu konuda şöyle demektedir; “- Öğrencilerinin ruhsal durumlarına karşı duyarlı olan öğretmenler öğrencilerinin değişiklik için verdiği sinyallere dikkat edeceklerdir. Bazı öğretmenler öğrencilerine karşı çok duyarlıdırlar. Böyle öğretmenler klasik yöntemlerle işlenen öğretmen merkezli bir derste bile aldıkları tepkilere göre öğrenimlerini yönlendirebilmektedirler.”</PRE>Anlatım gibi tek yönlü iletişime dayana klasik yöntemler öğretmen ya da öğreten merkezli (otokratik) yöntemler olarak tanımlanmaktadır. Bu tür yöntemlerde tekdüze bilgilerin ve becerilerin verilmesi üzerinde durulmaktadır. Dikkatin daha çok bireysel ve grup çalışmaları üzerinde durulmaktadır. Dikkatin daha çok bireysel ve grup çalışmaları üzerinde yoğunlaştığı öğrenene merkezli modern fikirlerini geliştirmeye ve bu fikirlerini ortaya koymaya güdülendirilmektedir.</PRE>Modern yönetimlerin bazıları yalnızca öğretmen ile öğrencilerin etkinliklere birlikte katılmasıyla yetinmemekte, öğretmenlerinde meslektaşlarıyla bir iletişim içine girmesini gerekmektedir. Örneğim, ekip öğretim yönteminde isminden de anlaşılacağı gibi bir grup öğretmen öğrencinin öğretim sorumluluklarını birlikte paylaşmaktadır. Öğrenciler birden fazla öğretmenden öğrenmektedirler. Özellikle sosyal bilimlerde ekipte bulunan her öğretmenin görüşünü öğrenciye yansıtması son derece önemlidir. Böylece öğrenci birden çok öğretmenin görüşünü alarak konu hakkında derinlemesine bir bakış açısı geliştirmektedir. Bu yöntemin bir diğer önemli yararı öğretmenlerin kendi meslektaşlarının fikir ve öğretim biçimlerinden haberdar olmaları, meslektaşlarının kendileri hakkındaki düşüncelerini öğrenmelidir. Bir öğretmen “ben ve öğrencilerimin arasına kimse girip beni eleştiremez”, diyebilir. Oysa tecrübeler bunun son derece önemli olduğunu göstermektedir. </PRE>Aslında pek çok araştırıcı mesleğinin bilincinde olan öğretmenler şöyle seslenmektedir:</PRE>“- Koşullarınız sınıfınızda anlatım yönteminden başka yöntem uygulamazına el vermeyebilir. O durumda bilir kürsünüzün altında koyacağınız bir teyp yada sınıfınıza davet edeceğiniz meslektaşlarınızın gözlemlerinden yararlanarak uygulama biçimlerinizi geliştirebilirsiniz.”</PRE>Etkin bir öğretim için öğretmenin sınıf atmosferinde tüm iletişimlere açık olması gerekmektedir. Öğretmen-öğretmen, öğretmen-öğrenci etkileşimi yanında öğrenci etkileşimi yanında öğrenci-öğrenci etkileşimine de olanak hazırlamalıdır. Örneğin, grup tartışmaları, örnek olay incelemeleri, problem çözme gibi yöntemleri uygulayan öğretmen öğrencilerinin kendi aralarında konuşmalarına, birbirlerinden etkilenmelerine ve birbirlerinden bir şeyler öğrenmelerine yardımcı olmaktadır ki bu son derece gereklidir.</PRE> </PRE> A. YÖNTEM SEÇİMİNİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER </PRE>Öğretmenin yöntem seçimini etkileyecek pek çok faktör vardır. Bunların en belli başlıları şunlardır:</PRE>1. Öğretmenin yönteme yatkınlığı : Nasıl ki bir futbolcu takımının belli bir mevkiinde oynadığı zaman kendini rahat ve mutlu hissederse, örneğin, bir sağbek oyuncusu genellikle solhafın yada kalecinin yerinde oynamak istemezse, bazı öğretmenlerde alışkanlıkları yöntemde değişiklik yapmak istemezler. Örneğin, bazı öğretmenler sınıfta tartışma açarak ders işledikleri zaman mutlu olmaktadırlar. Bazılarına göre ise anlatım yöntemi en iyi yöntemdir. Oysa iyi bir öğretmen iyi bir iskambil kâğıdı oyuncusu gibi davranmalı, elindeki her kozu değerlendirebilmelidir.</PRE>2. Zaman ve fiziksel olanaklar : Zaman yöntem seçimini etkileyen en önemli faktörlerdendir. Salt zaman faktörü açısından bakıldığında, modern yöntemlerin klasik yöntemlerden daha fazla zaman gerektirdiği görülmektedir. Günümüzde pek çok öğretmen klasik yöntemlerden daha fazla zaman gerektirdiği görülmektedir. Günümüzde pek çok öğretmen klasik yöntemlere bağlılık “zamanı daha iradeli kullanma” ile açıklanmaktadırlar. Yine modern yöntemlerin uygulanabilmesi fiziksel ortamın hazırlanmasını gerektirmektedir. Örneğin, bir grup tartışması yönteminde sabit sıraların bulunduğu büyük sınıflar yerine, hareket edebilen iskemlelerin bulunduğu küçük sınıflar gerekmektedir. </PRE>3. Maliyet : Anlatım, soru-cevap, ya da grup tartışması gibi yöntemler ek bir para gerektirmeyebilir. Oysa öğrencilere canlı tecrübeler kazandırmak istediğinde yapılacak bir gözlem gezisi ilave para gerektirecektir.</PRE>4. Öğrenci grubunun büyüklüğü : Modern öğretim yöntemlerinin uygulanabilmesi için maksimum öğrenci sayısının kaç olması gerektiği sorulduğunda “mümkün olduğu kadar az” cevabı alınmaktadır. 10-15 kişiden oluşan bir sınıfta rahatlıkla rol oynama, örnek olay incelemesi ya da gösteri yöntemi uygulanabilir. Daha kalabalık bir grupta ise daha resmi bir düzenlemeye gitmek gerekmektedir. Ancak öğrenci sayısının fazlalığının her türlü öğretim yöntemini etkinlikle uygulayabilmek için bir engel olduğu unutulmamalıdır.</PRE>5. Konunun özelliği : Bazı konular bazı yöntemlerle işlenmeye daha uygundur. Örneğin, pek çok tarih konularının öğretimi için anlatım yöntemi en ekonomik yöntem olarak görülmektedir. Diğer yandan konuların çoğu için böyle bir yöntem yararlı olacağını söylemek mümkün değildir.</PRE>6. Öğretim sonucunda öğrencide geliştirilmek istenen nitelikler : Dersin amaçları o dersin hangi yöntemlerle işlenmesi konusunda ipuçları verebilmektedir. Örneğin, öğrencinin becerilerinin gelişmesi amaçlanan bir derste “yaparak öğrenmeye” yönelik yöntemlerin ağır basması gerekmektedir.</PRE>Öğretmenin yöntem seçimini etkileyen belli başlı faktörler yukarıda belirtilmiştir. Bu faktörlere programın niteliği, öğrenci grubunun tutumları, öğretmenin kişiliği, sınıf atmosferi gibi daha pek çok hususu eklemek mümkündür. </PRE>Bundan sonraki alt kesimde ise öğretmenlerin kullanabilecekleri belli başlı yöntemlerden bazılarının faydaları, sakıncaları ve en iyi bir biçimde kullanılabilmesi için dikkat edilmesi gereken edilmesi gereken ilkeler yer almaktadır.</PRE>Öğretmen bir yandan yöntemlerini seçerken etkileneceği faktörleri, diğer yandan seçtiği yöntemlerin en iyi bir biçimde uygulayabilmesi için dikkat edilmesi gereken hususların bilerek dersini değişik yöntemlerle işlemeye özen göstermelidir.</PRE>Etkin bir öğretim için yöntem zenginliğine gitme artık evrensel bir kural haline gelmiştir. Öğretmenin etkin bir öğretim için seçim yapabileceği yöntem sayısı da sınırsızdır. Çünkü her öğretmen kendi yaratıcılığı katarak yeni yöntemler geliştirebilmektedir. Bu nedenle burada ele alınan yöntemlerin yalnızca kullanımı en yaygınlardan birkaçı olduğunu vurgulamak gerekmektedir.