MOTİVASYON ve SPORDAKİ ÖNEMİ

[webmaster]

Reklam Alanı

cellPadding=5>


MOTİVASYON ve SPORDAKİ ÖNEMİ
>
Motivasyon Fransızca Motivation kelimesinin deforme edilmiş halidir.
Türk Dil Kurumu sözlüğüne göre motivasyon, güdülenmedir. İsteklendirme. Güdülenme: 1. Bireyin işinin yönünü gücünü ve öncelik sırasını belirleyen iç ve dış dürtücünün etkisi ile geçmesidir. 2. Canlıda işe ve öğrenmeye geçme isteğidir.

Hemen bununla bağlantılı olarak güdülme, güdülmek, güdüm bilim ve güdümlemek kelimeleri sıralanır. Kelimenin anlamını bütünlemek babından açılımlarıyla aktarmakta yarar vardır.
Güdülmek: Birinin düşünce ve amacı doğrultusunda yönetilmektir. (Belki “aşırı motivasyon” yerine kullanılabilir. Çünkü o noktada sporcunun iradesi devre dışıdır ve bir anlamda güdülmektedir.)
Güdümlemek: Belli bir amaca veya inanca yönlendirmektir.
Güdüm bilim: Sibernetik. Canlılarda ve makinalarda kontrol, iletişim ve işleyişi inceleyen bilimdir.
Sonuç olarak daha anlaşılır bir tanım yaparsak; Motivasyon, organizmayı belli ve düzenli bir davranışa yönlendiren uyaranların toplamıdır.

Sınıflandırma:
1.NİTELİK AÇIDINDAN MOTİVASYON
A. Genel Motivasyon: Canlının yaşamını sürdürmeye, geliştirmeye ve korumaya
yönelik olarak yaşamsal güdülerin hakim olduğu durumdur.
a. Biyolojik Motivasyon: Yeme, içme, uyuma gibi içgüdülerle beraber; hareket etme,
soyu sürdürme gibi temel dürtüler vardır. İçgüdüler organizmanın varlığı için zorunlu isteklerdir. Bu nedenle oldukça baskındır. Biyolojik motivasyonun engellendiği hallerde sosyal grupların daha küçük akraba topluluklarına ve giderek birinci derece akrabaların çıkarlarını gözetmeye yönelik davranış geliştirdikleri görülür. Doğal afetler, kıtlık ve kazalarda biyolojik motivasyon baskınlaşır.
b. Sosyal Motivasyon: Temel biyolojik gereksinimlerin sürdürülebilmesi için yürütülen ruhsal, zihinsel, entelektüel faaliyetlerin bütünüdür. Toplumda yer edinme, onay görme gibi insanın sosyal var oluşuyla ilgili güdülerdir. Azınlık durumunda olan veya ikinci sınıf insan muamelesi gören gruplar içinde özellikle sanat, müzik, spor gibi alanlarda kendini göstererek bütün toplum indinde onay görme istidadı daha belirgindir.
B. Özel Motivasyon: Alan motivasyonu ya da sektörsel motivasyon denilebilir. Şirketler, eğitim, sağlık ve çeşitli spor kurumları için özel motivasyondan söz edilebilir. Verimliliği artırmak amacıyla yapılan ödüllendirmelerin veya cezalandırmaların tümüdür. Nihayetinde kar etmek amacıyla kurulmuş işletmeler bu amaçlarına ulaşmada daha akılcı yöntemleri denemektedir. Örneğin çalışmasından memnun olduğu elemanı “ayın elemanı” seçerek diğer çalışanları teşvik etmektedir.
2.NİCELİK AÇIDINDAN MOTİVASYON
Uyaranın yoğunluğuna ve bu uyarana yanıt verecek organizmanın olgunluğuna bağlı olarak ortaya çıkan durumdur.
a. Yeterli (optimal) motivasyon: Kişisel olarak farklılıklar gösterir. Herkesin yeterliliği diğerinden farklı olabilir. Spora yönelme nedenleri; aile, çevre, dünya görüşü, macera, ün kazanma ya da para kazanma isteği olabilir. Karakter özellikleri, sosyal ve psikolojik gereksinimler hâkimdir. Eğer güdü kişisel altyapıyı dozunda uyarabilirse, devrini bulmuş bir araba gibi kolayca hedefe yönelecektir.
b. Yetersiz Motivasyon: Uyaranların şiddetinin az olması nedeniyle güdülenme zayıftır. Uyarı organizmadan ilgi görmez. Bu durumda eylemlilik içindeki devinim kişi için bir tehdit halini alır. Bu bir sakatlanmaya yol açabileceği gibi büyük saygınlık kaybı da yaratabilir.
c. Aşırı Motivasyon: Uyarı, kişinin tolare edebileceğinden çok fazladır. Stresi yönetmedeki güçlük, endişe ve kaygılara yol açar. Organizmanın kaldırabileceğinin çok üzerinde bir yük alınmıştır. Birkaç adım ya da daha fazlası atılabilirse de sonuç ümit var değildir.

SPORDA MOTİVASYON
Spora yönelmede farklı güdüler rol oynar. Spor için spor ya da oyun için spor, sağlık için spor, statü için spor veya performans için spora yönelenebilir. Spora yönelme kadar sporda süreklilik ve başarı grafiğinde de motivasyon önemlidir.
Tüm bu nitelikler içinde spora yönelme güdüsü farklı fakat içice geçmiş dürtülerin sonucudur.
• Arkadaş ve çevre edinme
• Kendini bulma ve kanıtlama
• Tanınma ve ün kazanma
• Macera duygularını tatmin
• Prestij kazanma
• Etkin ve değerli olma arzusu
En uygun (optimal) güdülenmenin sağlanmasında fizyolojik ve psiko-sosyal süreçlerin tamamı etkilidir. Uyaranların toplamı, motivasyonu yaratır.
Hareket etme ve uyarılma isteği
İnsanların neden spora yöneldikleriyle ilgili birçok farklı görüş dile getirilmiştir. Ancak temel dürtünün hareket etme içgüdüsü ve uyarılma isteği olduğu açıktır.
Hareket içgüdüsü; spor, dans, folklor gibi oyunlarla tatmin edilebilir.
Diğer bir temel dürtü ise insanın “uyarılma isteğidir.” Spor bir uyarandır.
İnsanlar kendi ihtiyaçlarını karşılamak için motive olurlar. Sporda hareketle beraber uyarılma, teşvik, heyecan vardır. Bu, eğlence denen şeydir. Kendini daha farklı ve değerli hisseder.
SPOR MOTİVASYONUNDA TEMEL DÜRTÜLER
a- İç kaynaklı güdüler: Hareket, uyarılma, yeterlilik duygusu rol oynar. Her zaman için
bu içsel güdüler daha güçlü ve belirleyicidir. İnsanlar hareket etme içgüdüsü içinde belli bir uyaranla ve heyecan duyarlar.
Uyarılma eşiği düşerse insanda sıkıntı başlar. İnsanların her zaman için bir uyarı gereksinimi vardır. Her insan için optimal (en uygun) uyarı seviyesi farklıdır. Hatta gün içinde bile değişim gösterir.
Uyarılma için “oyunlar” en uygun heyecan kaynağıdır. Bununla beraber örneğin bir korku filmi izlemek de “uyarılma ihtiyacını” giderebilir.
Yeterli bir uyarı alan insan canlanır; kendini daha iyi hisseder. Bazen oynarken zaman kavramı kaybolur. Her şeyin yolunda olduğu duygusu insanı sarıp sarmalar. Bu “akış duygusu” mutluluk verici ve eğlencelidir. Ortak yapılan bir eylem içinde spora katılan diğer bireylerle sağlanan sosyal iletişim güvenlik duygusunu güçlendirir.
Sporda galibiyet, başarı demektir. Yenilgi ise başarısızlık olarak addedilir.
b- Dış kaynaklı güdüler: Madalya, kupa, para ödülü, saygınlık gibi çevresel faktörler
vardır. Ancak bazen dış kaynaklı dürtülerin aşırı önemsenmesi, daha çok kazanma saplantısı zararlı olabilir. Yetersizlik ve spordan uzaklaşmayla sonuçlanabilir.

Sporda motivasyon ölçütleri:
A.KİŞİSEL ÖLÇÜTLER
a. Fiziksel yapı: Fiziksel uygunluğun ve branşa özgü teknik yetilerin iyi düzeyde
gelişmesidir.
b. Ruhsal yapı: Sporda risk alma, ekip olabilme ve kazanma isteği gibi özellikler
kazanılır. İçsel kaynaklı motivasyonun önemli bir parçası yarışmayı kazanma arzusudur. Sporcu başarılı olacağı koşulları arar, başarısızlık olasılıklarından kaçınır.
Stres organizmanın fiziksel ve ruhsal olarak uyarılmasına bağlı olarak ortaya çıkan durumdur. Yani organizmaya yapılan herhangi bir baskıya karşı verilen genel tepkidir. Sporda fiziksel, psikolojik ve iklimsel şartlar başlıca stres kaynaklarıdır.
Stresin fizyolojik belirtileri: Kas geriliminde, kalp atışında, kan basıncında, solunum sayısında, kan şekeri düzeyinde artışlar görülür. Göz bebekleri büyür. Ağız kurur. Sindirim faaliyeti yavaşlar. İdrara sık çıkılır.
Stresin psikolojik belirtileri: Duyular hassalaşır. Heyecan artar. Ezilme hissi hâkimdir. Sıkıntılı bekleyiş vardır. Karar verme güçtür. Konsantrasyon güçlüğü yaşanır. Kon trol zayıftır. Sık esneme görülür.
Selye’nin “stres kuramına” göre; strese üç aşamalı bir tepki verilir.
“Alarm reaksiyonu” dış uyaranın stres olarak algılanmasını sağlar. Bu değerlendirilerek ya mücadele edilir ya da kaçılır. “Direnç döneminde” normalin üzerine çıkan vücut direnci başarılı olursa olumlu sonuçlanır. Tersine oyundan düşme, başarısızlık gelişir. “Tükenme döneminde” stres çok ciddi etkiler ve organizma tükenir.
Stresle başa çıkmada; hayal etme,nefes teknikleri, esnetme germe ve biyofeedback gibi yöntemler kullanılır.
Yapılan araştırmaların gösterdiğine göre “düşük başarı” eğiliminde olanlar ya çok kolay ya da çok zor görevleri seçmeye meyil gösterirler. “Yüksek başarı” eğilimi olanlar ise başarı şansları ortada görünen işleri seçerler.
c. Sosyal yapı: Spor yapmanın yaratacağı sosyal halenin maddi ve manevi sonuçlarıdır.
B.ÇEVRESEL ÖLÇÜTLER
a. Antrenör: Sporcu hakkında herkesten daha fazla bilgi sahibi olan kişidir. Bu çerçevede bazen konuşarak, bazen ceza ile korkutarak ya da ödül önererek motivasyon sağlar. Sporcunun limitlerini en iyi bilen olarak, sporcunun da bunu anlamasını sağlar.
b. Sporcu sağlık ekibi: Hekim, fizyoterapist, diyetisyen ve psikologdan oluşur. Bazen diğer sağlık elemanları da ekibe dâhil olabilir. Özellikle psikolog ve montörler motivasyon açısından etkin görev yaparlar.
c. Basın ve kamuoyu: Spor basını sosyal motivasyonu ateşleyen etkin bir güçtür. Kamuoyunu ve taraftarı etkilediği gibi sporcuları da yönlendirebilir.
d. Seyirci, taraftar: Taraftarlar genellikle kontrolsüz bir başarı gereksinimi içindedir. Sporcu üzerinde bazen olumlu bazen olumsuz ölçüde etkili olabilirler. Manevi baskı yaparlar.

Sporcuların motivasyonunu yükseltmek için:
• Sporda kaybetmenin her şey olmadığı öğretilmelidir.
• Başarının tek başına galibiyet olmadığı anlaşılmalıdır.
• Sporcunun kişisel hedefleri olmalıdır. Oyundan zevk almak. Kendi yeteneğini bir üst basamağa taşımak gibi.
• Sporcunun kendi limitleri konusunda gerçekçi değerlendirmeler yapabilmesi sağlanır.
• Gerçekçi hedefler belirlenir.
Sportif güdülenmede hatırlanması gereken kilit noktaları:
• Sporcular spora eğlenmek ve kendini ifade etmek için yönelirler.
• İnsanların optimal miktarda uyarılmaya gereksinimleri vardır. Bu kişiden kişiye değişim gösterir.
• Sporcular kendilerine güveni başarı ile özdeşleştirdikleri için spor aynı zamanda potansiyel bir tehdittir.
• Başarıya motive olmuş sporcular, kazanmalarını yeteneklerinin bir sonucu olarak görürler.
• Başarısızlığa motive olmuş sporcular, kendilerine güveni ödül hevesi ile korumaya çalışırlar.
• Antrenörler sporcu üzerinde çok etkili olabilir. Ağızlarından çıkan kehanet halini alabilir.
• Motivasyonu artırmanın en etkili yolu başarının başkalarının değil, kendi hedeflerini elde etmek olduğu öğretilmelidir.
• Sporcunun limitlerini fark etmesi ve gerçekçi hedefler edinmeleri sağlanmalıdır.
• Sporcu önemli bir beklentiyi gerçekleştirebileceğinden emin değilse endişe ve tedirginlik oluşur.
• Sporcu optimal uyarıda en iyi performansını sergiler. Ancak aşırı veya yetersiz uyarıda verimi düşer.

[binali]

Hocam bilgi için teşekkür ederim.Birde idarecileri spora yönelik Motivasyonunu yükseltsek.....

[enjoyment333]

tşkler keremciğim