Kalça Ağrıları-Osteoartrit

[binali]

Reklam Alanı

<H2 =ing>Kalça Ağrıları-Osteoartrit
=article->Kalça Ağrıları-Osteoartrit
Dr. Aysegul Cakmak
=article->
TANIM
=article->
Sinovyal eklemde kıkırdak kaybı ve eşlik eden periartiküler kemik tutulumu bulguları ile karakterize bir hastalıktır
' EPİDEMİYOLOJİ
1999 AAOS çalışması sonuçları
18 yaş üstü 15.021 kişi değerlendirilmiş
OA’in en sık rastlanan 5. hastalık olduğu tespit edilmiş (Mevsimsel alerji, bel ağrısı, HTA, kronik alerjiyi takiben)
Yaklaşık 25 milyon kişide OA mevcut (ABD)
EPİDEMİYOLOJİ
Artrit prevelansı % 23
Kalça OA prevelansı % 1.5
Kalça OA’li her 4 kişiden 3’ü kadın
Kalça OA’li hastaların %41’i &gt;65 yaş
Kalça OA’li hastaların
%89’u beyaz ırk
%8’i siyah ırk
%3’ü ise diğer ırklardan
ANATOMİ
Kalça eklemi asetabulum ve femur başından oluşur
Sferoid, diartroidal, küre-yuva özelliğindedir

FEMUR
Femur başı eklemi yapan esas kısım
Kalça ekleminin 2/3’nü oluşturur
'
Femur baş-boynu ile diafizi arasındaki açıàİnklinasyon açısı
&lt;115º koksa vara
&gt;135º koksa valga
Femur anteversiyon açısı 12º
Açı artarsa çıkığa eğilim (DKÇ)
Femurun trabeküla yapısı yük dağılımını düzenler.
Primer kompresif-tensil grup
Sekonder kompresif-tensil grup
'
BAĞLARI


KASLAR
Fleksörler (n.femoralis-L1,2,3)
İliopsoas, rektus femoris
Ekstansörler (n.gluteus inferior-S1)
Gluteus maximus, hamstrings
'
Abduktorlar (n.gluteus superior, L5)
Gluteus Medius, gluteus minimus
Adduktorlar (n.obturatorius, L2,3,4)
Adduktor longus
Adduktor brevis, magnus, pektineus, grasilis

HİSTOPATOLOJİ
Kıkırdak dokusu mezenkimden gelişir ve bağ dokusunun özelleşmiş bir şeklidir
Kondrositlerden ve ekstrasellüler matriksten meydana gelir
Eklem kıkırdağı avasküler, anöral, alenfatiktir
Beslenmesi eklem sıvısından difüzyon ile ve subkondral kemikten az da olsa damarsal
Kondrositler düşük oksijen basıncında solunum yapar, anaerobik glikolizi kullanır
Kondrosit fonksiyonu düzenli bir hormonal dengeye dayanır
Büyüme hormonu, IGF-1,
Tiroksin, Testosteron
GAG sentezini artırır
Kortizon, hidrokortizon ve östradiol ise geciktirir
En önemli faktör Somatotropin à Somatomedin-C
Kıkırdak matriks bileşenleri:
Kolajen (tip II)
Hiyaluronik asit
Proteoglikanlar
Glikoproteinler
PATOLOJİK ANATOMİ VE PATOGENEZ
Hiyalin kıkırdağın yüzeyel tabakasında kolajen lifler eklem yüzeyine paralel
Orta tabakasında ışınsal, alt tabakadakiler ise dikey yönde seyreder
Liflerin bu yapısında dolayı hiyalin kıkırdağın elastikiyeti vardır
Belli bir yükün altında liflerin dizilişi değişir
Normalden fazla veya uzun süre devam eden basınçta bu liflerin elastikiyeti kaybolur
Kıkırdak ara maddesinin biyokimyasal yapısında azalma ve değişiklikler ortaya çıkar
Kollajen liflerin direnci azalır
Eklemin kıkırdak yüzeyinde küçük çatlaklar meydana gelir
Fazla bası altında kalan bölgelerde kondrositler önce şişer ardından parçalanır
Harap olarak eklem boşluğuna düşen kıkırdak hücreleri sinovyada hipertrofi oluşumuna neden olur
Sinovyal membran inflamasyonu sonucunda
Makrofaj aktivasyonu ile IL-1,TNF ortaya çıkar
Kondrositlerden IL-1 salgısı ortaya çıkar
Miyelinsiz duysal nöronlardan substance-P ve K salgılanırà oksidatif süreç stimüle olur
IL-1 etkisi ile
Tip-3 ve 1 kollajen artar,
Tip-2 ve 9 kollajen azalır
PG sentezi azalır
Çeşitli enzimler (MMP) aktive olurà Fosfolipaz-A2, stromelisin (kolajenaz stimülasyonu),
92K jelatinaz (tip 4 kolajenaz),kolajenaz,
doku plazminojen aktivatörü
Radyolojik bulguların oluşumu
Aşırı yük altında kalan kemik bölümlerinde kemik hücreleri ölür ve rezorbe olur à Kistler
Eklemin az yük binen bölgelerinde tamir amacı ile proliferasyon meydana gelir à Osteofitler
<a href=""
SINIFLANDIRMA
OA tutulum özelliğine göre
İnflamatuar OA
Erken dönem OA’de rastlanabilirà Sinovit
Böyle hastalarda radyolojik bulgular daha hızlı ilerler
Erozif OA
Başparmakta ve elde IP eklemlerde sık
Spur formasyonları sık
Atrofik/ destrüktif OA
Kemik değişiklikleri, osteofitler nadir
Kondrokalsinozisle birlikte OA
Kıkırdak kalsifikasyonu veya kristal depolanması sık
Diğer
ETYOLOJİK SINIFLANDIRMA
Primer /idyopatik
Altta yatan bir hastalık yok
Yaşla beraber görülme sıklığı da artmakta
Kalça ve dizde sık rastlanır
Sekonder
Normal kıkırdağa aşırı yüklenme/ anormal kıkırdağa normal yüklenme sonucu ortaya çıkar
Daha genç yaşta rastlanır
SEKONDER KOKSARTROZ
Eklem yüzeylerinde uyumsuzluk
Perthes hastalığı
Asetabulum kırıkları
Femur başı aseptik nekrozu
Asetabular displazi
Subluksasyon
Ekleme binen yüklenmede artış
Koksa valga
Koksavalga
Femoral anteversiyon
Postüral bozukluklar
Alt ekstremitede uzunluk farkı
Alt ekstremitede uzun süren ağrılı hastalık
Enfeksiyon hastalıkları
Septik artrit
Tbc artrit
İnflamatuar hastalıklar
Romatoid artrit
Ankilozan spondilit
Diğer nedenler
Ehler-Danlos Sendromu ve diğer eklem hipermobiliteleri
Endokrin bozukluklar
Nörolojik hastalıklar
Kondrokalsinozis
SEMPTOMLAR
AĞRI
Hareketle artan, istirahatle azalan karakterde
Gece ağrısı tipik
Diffüz yayılım gösterir
Kasık, kalça, uyluk ön kısım, diz, bacak
TUTUKLUK
İnaktivite sonrası ortaya çıkar
&lt; 30 dakika sürer
HAREKETSİZLİK
GYA ‘de zorluk, sosyal izolasyon
ANKSİYETE VE/ VEYA DEPRESYON BULGULAR
Krepitasyon
ROM kısıtlılığı
Kas güçsüzlüğü
Yürüyüş bozukluğu
Postür bozukluğu
Deformite
Başlangıç dönemde adduktor spazma bağlı abduksiyon ve ekstansiyon kısıtlılığı ile antaljik yürüyüş
İleri dönemde kapsülde fibrozis ve eklem yüzeylerinin bozulması ile hareketler her yönde kısıtlanır
IR kısıtlılığı kalça OA’nin en önemli göstergesidir
Kalçada zamanla fleksiyon, adduksiyon ve dışa rotasyon deformitesi gelişir
Fleksiyon kontraktürü nedeni ile lomber lordoz artar ve bel ağrısı ortaya çıkar
Adduksiyon kontraktürü nedeni ile aynı taraf ekstremitede kısalık ve dorsal omurgada skolyoz
FİZİK MUAYENE
THOMAS TESTİ

FABERE-FADIR TESTİ

TRENDELENBURG TESTİ

KOKSA VARA

KOKSA VALGA

PERTHES HASTALIĞI

ROMATOİD ARTRİT
Simetrik eklem aralığı daralması
Protrusio acetabulae
Subkondral skleroz (Sekonder OA)

OA’de kullanılan tedavi seçenekleri
Eğitim ve koruyucu önlemler
Fizik tedavi ve egzersiz
Sistemik ilaç tedavileri
İntra-artiküler ilaç tedavileri
Topikal ilaç tedavileri
Yardımcı aletler
Hidroterapi ve kaplıca tedavisi
Cerrahi tedavi
TEDAVİ
Koruyucu tedavi
Koksartroza hazırlatıcı nedenler mevcut olduğunda, bunların ortadan kaldırılmasının amaçlar
Kilo verilmesi
Kalça eklemi kırık-çıkıklarının etkili tedavisi
Kalça displazisi ve subluksasyonlarının erken tanı ve tedavisi
Koksa vara-valga gibi durumları tedavisi
Perthes hastalığı erken tanı ve tedavisi
Konservatif tedavi
İstirahat
Medikal tedavi
Fizik tedavi
Egzersiz
Yürüme yardımcıları
FİZİK TEDAVİ YÖNTEMLERİ
SICAK TEDAVİSİ
Yüzeyel ısıtıcılar
Sıcak paketler
Sıcak torbalar
İnfraruj ışınlar
Fluidoterapi
Hidroterapi
Derin ısıtıcılar
Kısa dalga diatermi
Mikrodalga diatermi
Ultrason
ELEKTROTERAPİ
Doğru akım
Alçak frekanslı akımlar
Faradik akım
TENS
Diyadinamik akım
Eksponansiyel akım
Orta frekanslı akım (İnterferansiyel akım)
BALNEOTERAPİ
Mekanik, termal, fizyolojik etkileri mevcut
Ağrıda azalma (inflamasyonu azaltarak ?), fonksiyonellikte artış,yaşam kalitesinde artış sağlanabilmekte
EGZERSİZ TEDAVİSİ
AMAÇ
Kas gücü ve enduransta artış
Eklem hareket açıklığının korunması
Ağrının azaltılması
TİPLERİ
Aerobik egzersizler
Eklem hareket açıklığı ve güçlendirme
İzotonik egzersiz
İzokinetik egzersiz
Kalça Osteoartriti egzersizler


' CERRAHİ TEDAVİ
Artroskopi
Osteotomi
Artrodez
Artroplasti
Preoperatif Egzersizler

Preoperatif, 6 haftalık egzersiz programı ile
Preop fonksiyonel durumun gelişmesi
Kas gücü artışı
Postop hastanede yatış süresinin azalması
Preoperatif Egzersizler
Ayak bileği pompalama
Kuadriseps izometrik
Gluteal izometrik
Topuk kaydırma
Kalça abduksiyonu
Uzun arklı kuadriseps ekstansiyon
Chair push up

Preoperatif egzersizler

TKA REHABİLİTASYONU
POSTOPERATİF
Kalça dislokasyonunun nasıl oluşabileceği ve önlenebileceği hastaya anlatılmalı
Yürütecin nasıl kullanılacağı öğretilmeli
Otururken dikkat edeceği konular belirtilmeli
Alçak koltuğa oturulmamalı
Otururken bacak bacak üstüne atılmamalı
Koltuktan kalkarken koltuğun kenarlarından destek alınmalı
Tuvalette bir yükseltici kullanılmalı
Transferlerin nasıl yapılacağı anlatılmalı
Yataktan ve yatak için transfer

Postop Rehabilitasyon
Posterior yaklaşımlarda kalçanın ani fleksiyon-ekstansiyon hareketlerinden kaçınmak gerekir
Alçak, yumuşak sandalye veya koltuğa oturulmamalı
Oturur pozisyondan ayağa kalkarken öne eğilmemeli
Kalçadan 90 dereceden fazla eğilmemeli
Ayakta dururken ayaklar aşırı içe-dışa döndürülmemeli
Özellikle 1. ay uyurken bacaklar arasına yastık konulmalı

Sementli TKA
6 hafta yürüteç ile tolere edilebilen ağırlık
6 hafta-6 ayà Karşı ele baston
Sementsiz TKA
6 hafta yürüteç ile ağırlık vermeden/ parmak ucuna dokunarak yürüme
6-8 hafta ağırlık vermeye başlanır
Yürüteçle emniyetli bir şekilde tam ağırlıklı basma sağlandıktan sonra 6. aya kadar karşı ele alınan baston
ile ambulasyon
İlk haftalarda uzun mesafelerde transport TS ile sağlanabilir
TKA REHABİLİTASYONU
POSTOPERATİF
2-7.gün
Günde 2 defa ayakta dik durma ve yüksek bir koltuğa oturma
2. günden itibaren yürüteç yardımı ile ambulasyon
Egzersiz programı
Ayak bileği pompalama
Kalça fleksör germe
İzometrik
Kuadriseps setting
Gluteal setting
Kalça abduksiyon-adduksiyon

Ayak bileği pompalama
Ayak bileği rotasyonu
Kalça abduksiyon-adduksiyon
Kalça fleksör germe
Gluteal setting
Kuadriseps setting-terminal diz ekst
TKA SONRASI EGZERSİZLER
7-30 GÜN
Ek olarak izometrik kalça abduksiyon-adduksiyonu
Sabit bisiklet
TKA SONRASI EGZERSİZLER
5.haftadan sonra
İzotonik egzersizler
Kalça abduksiyonu-kalça ekstansiyonu

Transferler


Yürüyüş-Merdiven inip çıkma

Dikkat edilmesi gerekenler