Futbolda aerob devamlılık

[proksi]

Reklam Alanı

FUTBOLDA AEROB DEVAMLILIK

Orhan IŞIK*
M.Tevfik LAV**

Aerob devamlılık niteliği kaslardaki enerji metabolizmalarıyla direk ilgilidir. Aerob devamlılığın belirleyici unsuru “aerob-anaerob eşik” dir. Aerob-anaerob eşik : asit laktiğin kanda birikmeye başlamasının hızlandığı yani etkinlik(egzersiz vb) için gerekli olan total enerjide anaerobik proçeslerin payının belirgin bir şekilde artmaya başladığı düzeydir(1).
Biriken laktik asitin 4 mMol/L yukarısı laktazid ortam 4 mMol/L aşağısı aerob ortamdır. Bu araştırmalar ya antrenman sırasında kan ölçümleriyle yada labaratuar koşullarında koşu bantı kullanılarak kan ölçümleri yapılabilir.
Yapılan bu tür araştırmalar öncesi takım veya birey genel sağlık kontrolünden geçirilmesi gerekir, çünkü performansı etkileyen diğer tıbbi bulguların ortaya çıkması yararlıdır. Örneğin; hemoglobin oranı, ortopedi, vb.
Yapılan bu araştırmalar sonucu 4mMol/L ye denk gelen koşu hızlarının ortalamaları:
Orta saha: 4,4 m/sn
Defans : 4,3 – 4,5 m/sn
Hücum : 4 – 4,02 m/sn
Yücetürk’ün 1982 de köln spor yüksek okulunda Türk milli takımı üzerine yaptığı araştırmada;
Takım ortalaması:3,78 m/sn
Orta saha: 4,22 m/sn
Defans: 3,77 m/sn
Hücum: 3,44 m/sn
n: 18 profosyönel futbolcu 3’ü kaleci 5’i defans % orta saha 5 hücum.
Bizlerin yaptığı araştırmada (2.lig ve 3.lig ait 17 profosyönel oyuncu)
Takım ortalaması: 3,14 m/sn
Orta saha: 3,19 m/sn
Defans: 3,16 m/sn
Hücum: 3,08 m/sn
n: 7 orta saha 6 hücum 4 defans
Bu tür araştırmalarda 0,1 – 0,15 m/sn kayma olabilir. Bu araştırmalardan yararlanarak Dünya ve ülkemizde aerob devamlılık antrenmanlarında yapılan hatalar şunlardır.
Yüksek hızda yapılan koşular(400 m, 800 m, 1200 m ve 1dakikada 300m)
Düşük hızda yapılan koşular(joging ve toparlanma koşuları).
Geriye 2 seçenek kalıyor, takım orta saha, hücum ve defans olmak üzere 3 gruba ayrılarak antrenman yapılır.
Diğer seçenek ise 4 mMol/L ye denk gelen koşu hızları birbirine yakın olan (ör: 3,60-3,68-3.65 m/sn) değerler birkaç gruba ayrılarak antrenman yapılabilir.
Yukarıdaki seçenekler değerlendirildiğinde yakın değerlerden gruplar oluşturarak antrenman yapmak olabilir.
Bir takıma antrenör olarak gittiğinizde o takımdaki futbolcular, yıllarca belirli mevkilerde oynayarak bir çok beceri ve alışkanlıklar kazanmışlardır.
Bir futbolcuyu oynadığı mevkiden (orta saha+hücum,defans) dolayı grup yaptığımızda da eğer kendi 4 m Mol/L denk gelen koşu diyelim ki 4,20 m/sn ama orta saha grubun da bir tanede 3,60 m/sn hızda futbolcu varsa ortalama bu iki futbolcuya eşiklerinin ya altına denk gelir ya da eşik üzerine çıkar.
“Aerob Devamlılık” koşu çalışmalrında önemli olan:
“Aerob-Anaerob eşik”e denk elen koşu hızından biraz düşük hızla çalışma yapmaktır. (0,10 m/sn gibi)
Amaç: 4 m Mol/L denk koşu hızı sınırının yukarısına çıkıldığında laktik asid birikimi hızlanacağından futbolcu ortamdan kurtulamaz amaç ise eşiği zorlayarak gelecekte birçok aktiviteyi (egzersizi) aerob ortamda yapmak.
Ayrıca 3000 m üzerindeki mesafelerde intermedier (karma) veya beyaz lifleri kırmızı liflere dönüşebilir. 6 haftalık bir çalışma sonunda futbolcularda bir ağırlaşma gözlenebilir. (Beyaz veya karma kasların dönüşümü bilimsel olarak kanıtlanmadı ancak fonksiyonel dönüşüm olabiliyor.)
“Aerob devamlılık” antrenmanları 30’-40’ geçmemelidir. Haftada 3 defa
Bu antrenmanlar topla yapılabilir. Ancak ülkemizde bir takımda 1 veya 2 teknik adam bulunmadığından futbolcuların kontrolü zordur. Yani kaytarma olabilir.
Bu tür antrenmanlarda futbolcular ibreysel olarak 4 mMol/L’ye denk gelen koşu hızlarıyşa antrenman yapmaları gerekir. (Ana organizasyon, saha, ekip)
Bu antrenmanların objektifliği, geçerliliği ve güvenilirliğini kontrol etmek için bu 4 mMol/L denk gelen koşu hızı ölçümlerini bu takvime göre yapmak gerekir.
a- L. Hazırlık Dönemi Başlangıcı
b- 1. Müsabaka Dönemi Başlangıcı
c- 1. Müsabaka Dönemi Sonu
d- 2. Hazırlık Dönemi Başlangıcı
e- 2. Müsabaka Dönemi Başlangıcı
Bu dönemlerde yapmak gerekir.

ÖRNEK PRATİK (ANTRENMAN):

Yapılan 3 grup: Birbirine yakın olan değerler.

• Grup: 3.70 m/sn bu gurubu 3.60 m/sn hızla koşacak. Sn’de 3.60 m koşarsa 400 m’yi yaklaşık 111 saniyede koşar
• Grup: 3.90 m/sn bu gurubu 3.80 m/sn hızla koşacak. Sn’de 3.80 m koşarsa yaklaşık 106 saniyede koşar.
• Grup: 3.50 m/sn bu grubu 3.40 m/sn hızla koşar. Sn’de 3.40 m koşarsa 400 metreyi yaklaşık 118 saniyede koşar

Koşu süresi en az 4 dakika olmalı. 3 ila 5 seri yapılmalı.

3 seri şeklinde 3x2000
Seriler arası 8’-10’ arası aktif dinlenme
Aktif Dinlenme: Açma-Germe, sıçramalar, kısa sprintler, toplu: paslar, kontroller, şutlar ve oyunlar.
Yaptığımız araştırmada bilgilerini, deneyimlerini ve dostluklarını ayrıca yardımlarını bizden esirgemeyen Sayın Dr. Şaban ACARBEY ve Doç. Dr. Çetin İŞLEĞEN’e sonsuz teşekkürlerimizi sunarız.

KAYNAKÇA
1- AKGÜN Necati, Egzersiz Fizyolojisi 1. Cilt 1972, İzmir
2- YÜCETÜRK Yılmaz, Antrenman, 1993