dengeli beslenmenin spor üzerindeki etkileri

[2008_2008]

Reklam Alanı

Bu sorunun cevabınıbir türlü bulamadım

[binali]

BESLENME VE SPOR

Dengeli beslenme nedir?

Sportif bağlamda dengeli beslenme gerek antrenman, gerekse yarışma periyodunda, sporcunun gerek duyduğu besin öğelerinin, gerek duyduğu zaman diliminde alınmasıdır. Burada denge kavramı , sporcunun antrenman ve yarışmada harcayacağı besin öğelerinin sağlıklı bir biçimde alınması ve harcanmasının ardından yerine konulmasıdır.


Yaşamak için gereken enerji ancak beslenerek sağlanabilir.Büyümek,gelişmek,hareket edebilmek ve sağlıklı olarak yaşayabilmek için besinlere gereksinim vardır. İnsanlar;yaş,cinsiyet,fiziksel özellik,günlük aktivite yoğunluğu,sportif etkinlik hatta hastalık hallerine bağlı olarak farklı beslenme şekillerine ihtiyaç duyarlar.

Günlük enerji gereksinimi duruma bağlı olarak artabilir veya azalabilir.Beslenme dengelenerek bu ayarlama yapılabilir.Alınan fakat harcanmayan fazla kaloriler çağımızın ‘hastalığı’ sayılan şişmanlığa yol açabilirken;yetersiz beslenmeden en çok bebekler ve çocuklar olumsuz etkilenir.

Temel olarak enerji sağlanan besin grupları:

Karbonhidratlar
Yağlar
Proteinler dir.

Yardımcı enerji kaynakları ise enerji oluşumuna yardımcı olarak vücudun daha iyi çalışmasını sağlarlar.Ancak bu besinler doğrudan enerji vermezler:

Vitaminler
Mineraller
Su

Beslenme efsaneleri

İnsanoğlu neredeyse varolduğundan beri kendisini başkalarından üstün kılacak ‘gizli reçete ve yöntemlere’ ilgi duymuşlardır.
Antik dönemde Pitagor’un öğrencilerinden Milan 4 kez olimpiyat şampiyonu olmuş olağanüstü bir atletti.O kadar güçlüymüş ki bir vuruşta boğayı öldürür sonra sırtlayarak bütün stadyumu dolaştırırmış.Tabi ardından da oturur koca boğayı yermiş.Olağanüstü gücünün olağanüstü iştahından kaynaklandığına inanılırmış. Milan efsanesine benzer niceleri çeşitli kültürlerde de anlatılmıştır.Yeme- içme ile insanların kuvvet,dayanıklılık ve süratleri arasında ilişki kurma yaklaşımı çeşitli batıl inançlar ve kanıtlanmamış çeşitli savlarla harmanlanarak günümüze kadar ulaşmıştır. Beslenme yöntemleriyle fiziksel üstünlük arasındaki koşutluk günümüzde de kurulmakta ve ilgi de görmektedir.Örneğin,bisiklet sporcuları turna balığı yiyerek onun gücüne ve hızına ulaşmak isterlerken,uzun ve yüksek atlayıcılar keçi etinden,boksörler ise boğa eti ve kanından medet umarak başarı beklemişlerdir. Efsaneler ve gerçekdışı beklentiler bir tarafa bırakılacak olursa,beslenme şeklinin gerçekten de insanlar üzerindeki etkileri belirgindir.Günümüzün bilimsel gerçekleri de beslenmeyle sportif performans arasındaki ilişkiye dikkat çekmektedir. Bitkisel gıdalara bağlı (vejeteryan) beslenen toplumlarda insanların daha yumuşak anlayışlı oldukları oysa daha çok etle beslenen insanların daha saldırgan oldukları öne sürülmüştür.Bu anlayışların spora fazlasıyla yansıması beklenen bir şeydir. Beslenmenin fiziksel ve ruhsal yapıyı değiştirebileceği beklentisi ister efsanevi olsun, ister bilimsel; temelde daha güçlü,daha hızlı,daha dayanıklı ,daha sağlıklı ve daha uzun ömürlü olma isteğinin göstergesidir. Bu güçlü istekler ,söz konusu ‘sihirli besinlerin’ tüketilmesiyle ‘bilinçaltı bir büyük güce’ dönüşerek gerçekten de etkili olabilirler.Tıpta ‘placebo etkisi’ denen mekanizma ile sporcularda % 30 üzerinde bir verim artışı sağlanabileceği belirtilmiştir.
Efsaneler hayal gücümüzü parlatmaya devam ettikçe ; bir şeyin yenmesi ve içilmesiyle daha güçlü olacağına inanan insanın performansı gerçekten de artabilir demektir.


Beslenme Gerçekleri:

Bilim , besinlerden nasıl enerji elde edilebildiği ve farklı besinlerin organizma üzerindeki etkilerini araştırmaktadır.
Vücudumuza giren besin maddelerinin sonunda enerjiye dönüşme süreci karmaşık fizyolojik işlemleri gerektirir.


Sindirim Sistemi :

Sindirim ağızdan başlar.Besinler ağızda çiğnenerek öğütülür,tükürük bezlerinin salgısıyla yumuşatılır.Ardından yutularak,yemek borusu kanalıyla mideye ulaşırlar.Burada mide asitleri ile daha da inceltilerek ince bağırsaklardan kana karışabilecek duruma getirilirler.
Anlaşılacağı üzere sindirim sisteminin görevi yüksek moleküllü karmaşık yapıdaki besin öğelerini en küçük yapı taşlarına dönüştürerek ince bağırsaktan kana karışmalarını ,emilimlerini sağlamaktır.Geriye kalan besin posaları suyu alınarak kalın bağırsaklar içinde bakteriyel dönüşüm ve çürüme yoluyla değişime bırakılırlar ve nihayet dışarıya atılırlar.


Enerji oluşumu :

Kana karışan besinler dolaşım sistemi yoluyla hücrelere ulaşırlar.Burada oksijenle yakılarak enerji ve yan ürünleri ortaya çıkar.

GİRDİ SİSTEMÇIKTI

Besin MaddeleriMetabolizma Enerji
+Organizma Karbondioksit
Oksijen Su
Diğer atık maddeler



Alınan besinlerin her biri farklı yoğunlukta enerjiler üretirler.Bu nedenle tek tip besinler tüketme yerine çeşitlilik gösteren dengeli bir beslenme sağlanmalıdır. Vücudun;beyin,böbrek üstü bezleri gibi belli organları enerjilerini sadece glikozdan (basit karbonhidratlardan) elde ederler.Diğer organ ve dokular ise enerjilerini karbonhidratlar ve yağlardan sağlarlar. Normal koşullarda yaşamını sürdüren yetişkin bir insanın günlük enerji gereksinimi 2000-2500 kalori kadardır.



border=1 cellPadding=1 height=439>


colSpan=5>
>GÜNLÜK ENERJİ TÜKETİMİ

width="16%">
width="20%">
>Yaş(Yıl)
width="20%">
>Ağırlık(kg)
width="17%">
>Boy(cm)

>Kalori
="#336699">
rowSpan=5>
>ÇOCUK

>0-0,5

>6

>90

>kgX115

="#336699">
>0,5-1
="#336699">
>9
="#336699">
>71
="#336699">
>kgX105

="#336699">
>1-3
="#336699">
>13
="#336699">
>90
="#336699">
>1300

="#336699">
>4-6
="#336699">
>20
="#336699">
>112
="#336699">
>1700

="#336699">
>7-10
="#336699">
>28
="#336699">
>132
="#336699">
>2400
="#0099ff">
rowSpan=6>
>ERKEK

>11-14

>45

>157

>2700

="#0099ff">
>15-18
="#0099ff">
>66
="#0099ff">
>176
="#0099ff">
>2800

="#0099ff">
>19-22
="#0099ff">
>70
="#0099ff">
>177
="#0099ff">
>2900

="#0099ff">
>23-50
="#0099ff">
>70
="#0099ff">
>178
="#0099ff">
>2700

="#0099ff">
>51-75
="#0099ff">
>70
="#0099ff">
>178
="#0099ff">
>2400

="#0099ff">
>76-
="#0099ff">
>70
="#0099ff">
>178
="#0099ff">
>2050
="#cc3300">
rowSpan=6>
>KADIN

>11-14

>46

>157

>2200

height=23 ="#cc3300">
>15-18
="#cc3300">
>55
="#cc3300">
>163
="#cc3300">
>2100

height=11 ="#cc3300">
>19-22
="#cc3300">
>55
="#cc3300">
>163
="#cc3300">
>2100

height=6 ="#cc3300">
>23-50
="#cc3300">
>55
="#cc3300">
>163
="#cc3300">
>2000

height=3 ="#cc3300">
>51-75
="#cc3300">
>55
="#cc3300">
>163
="#cc3300">
>1800

height=23 ="#cc3300">
>76-
="#cc3300">
>55
="#cc3300">
>163
="#cc3300">
>1600

[proksi]

Verdiğiniz bilgi için sağolun.Güzel bilgiler.