TÜRKİYE'DE FUTBOL HAKEMLİĞİ

[hat64]

Reklam Alanı

id=Autonumber1 borderColor=#111111 height=6810 width="90%">


colSpan=2 height=110>
TÜRKİYE'DE FUTBOL HAKEMLİĞİ
Türkiye'de ilk futbol oynayanlar aynı zamanda ilk hakemlerde olmuşlardır. Önceleri, kendi takımının maçı olmayan futbolcular, diğer takımlar arasındaki maçlarda hakemlik yaparken, zaman ilerledikçe hakemler de mümkün mertebe eski ünlü futbolcular arasından seçilmeye başlamıştı.

width="50%" height=6681>
id=Autonumber2 borderColor=#111111 >


>
id=Autonumber4 borderColor=#111111 >


1px solid" >

Türk futbolunda bir numaralı beynelminel hakem lisansının sahibi Nuri Bosut, Beşiktaş kaptanı Hakkı Yeten ile bir hasbıhal sırasında.

1px solid" >

Türk futbolunun unutulmaz hakemlerinden İstanbulspor'lu Kemal Halim (Gürgen) Bey, çamur deryası bir zeminde oynanacak bir büyük rekabet maçından önce Galatasaray kaptanı Nihat (Bekdik) ve Fenerbahçe kaptanı Zeki Rıza (Sporel) beylerle birlikte.

1px solid; 1px solid" >

Bir büyük hakem; Beşiktaşlı Şeref Bey, iki büyük takımın sembolleşmiş kaptanları Galatasaraylı Nihat ve Fenerbahçeli Zeki Rıza beylerle seremoni sırasında.

1px solid; 1px solid" >

Ünlü hakem Ahmet Adem Göğdün, Taksim Stadı'nda bir Fenerbahçe-Galatasaray maçı öncesinde, maçın oynanacağı topun seçimini bizzat kontrol etmek suretiyle yaparken, Galatasaray kaptanı Avni Kurgan ile Fenerbahçe kaptanı Cevat Seyit kendisini ilgiyle izliyorlar.

1px solid; 1px solid" >

Gelmiş geçmiş en ünlü hakemlerimizden Şazi Tezcan, bir Beşiktaş-Vefa maçı öncesinde sahada lisansları kontrol ederken, yönetici ve kaptanlar kendisine yardımcı oluyorlar.

1px solid; 1px solid" >

Türk futbolunun ilk beynelminel hakemi ve ilk Futbol Federasyonu başkanlarımızdan Hamdi Emin Çap, Taksim Stadı'nda yönettiği bir Galatasaray-Fenerbahçe maçı öncesinde kaptanlar Zeki Rıza ve Aslan Nihat beylerle. Hakemlerin henüz resmi bir maç giysilerinin olmadığı ve
günlük kıyafetlerle sahaya çıktıkları dönemler bunlar...

1px solid; 1px solid" >

Ünlü hakem Harbiyeli Niyazi (Taşdelen) Bey, Taksim Stadı'nda oynanan bir Galatasaray-Beşiktaş maçı öncesinde takım kaptanları Aslan Nihat ve Baba Hüsnü beylerle birlikte lisansları kontrol ediyor.

1px solid; 1px solid" >

İstanbul'da yaşayan ünlü İngiliz hakem Mr.Allen, 1920'li yıllarda en önemli maçların vazgeçilmez hakemiydi. İşte Mr. Allen, Taksim Stadı'nda oynanan bir Fenerbahçe-Galatasaray maçı öncesinde takım kaptanları Nihat ve Zeki beylerle kura atışı yaparken.

1px solid; 1px solid" >

Türk futbolunda FIFA kokardı takan ilk hakemimiz Sulhi Garan bir Galatasaray-Fenerbahçe maçı öncesi, iki takımın kaptanları Gündüz Kılıç ve Halit Deringör ile birlikte kura atışı yaparken.

1px solid" >
id=Autonumber5 borderColor=#111111 height=2766 >


1px solid" height=417>

Türk futbolunun gelmiş geçmiş en büyük hakemlerinden biri olan üstat Burhan Felek Galatasaray kaptanı Nihat ve Fenerbahçe kaptanı Nedim beylerle birlikte.

1px solid; 1px solid" height=401>

Türk futbolunun gelmiş geçmiş en iyi hakemlerinden biri olan Feridun Kılıç'ın son maçında Beşiktaş takımı kaptanı Nazmi Bilge elini öperken.

1px solid" height=438>

Ankara bölgesinin ve Türk futbolunun unutulmaz hakemlerinden ziya Ozan, İstanbul'da yönettiği bir Fenerbahçe-Beşiktaş maçı öncesinde takım kaptanları Şeref Görkey ve Cihat Arman ile birlikte, sağda görülen laynsmen
ise Prof. Dr. Nihat Dorken.

1px solid" height=12>


1px solid; 1px solid" height=742>

Futbolumuzun unutulmaz hakemlerinden biri de İzmirli Hakkı Gürüz idi. Gürüz, ağır vücuduna rağmen sahada maç boyunca en çok koşan ve en hareketli hakemlerimizden biri olarak da tanınıyordu.

1px solid; 1px solid" height=758>

Her yiğidin bir yoğurt yiyişi olduğu gibi her hakemin de bir top kontrol şekli vardır. 1940'lı yılların ünlü hakemlerinden eski Süleymaniyeli futbolcu ve ünlü darbuka üstadı Necdet Gezen, Şeref Stadı'nda yöneteceği bir maç öncesinde topu kontrol ediyor.
width="50%" height=6681>
Sürekli olarak hakemlik yapan ilk kişi; Türkiye'de futbolu ilk oynayanlardan biri olan ve aynı zamanda İstanbul Ligi'ni de kuran kişi olarak tanınan İngiliz James Lafontaine'dir. Onu kısa aralıklarla Kadıköy takımının eski sağ açığı Kinon ile Rum Elpis takının kalecisi Vasiliadis efendiler izlemişlerdir. Futbol hakemi olarak adı tespit edilen ilk Türk, 1907 yılında Kadıköy ile Moda takımları arasındaki zorlu ve iddialı lig maçını yönetmiş olan Fuad Hüsnü Kayacan'dır. Aynı zamanda "İlk Türk Futbolcusu" olmakla maruf Fuad Hüsnü Kayacan'ı çok geçmeden diğer Türk hakemleri izlemişlerdi. Bunlar da Galatasaraylı Ali Sami Yen, Altınordulu Raşit Aydınoğlu, Fenerbahçeli Nasuhi Esat Baydar, Said Selahattin Cihanoğlu ve Galip Kulaksızoğlu beylerdi. 1.Dünya Savaşı'nı izleyen yıllarda hakemlikte belli bir kariyere erişmiş kişiler ortaya çıktı. Yusuf Ziya Öniş, Sedat Rıza İstek, Burhan Felek, Taib Servet, Fethi Tahsin Başaran, Hikmet Barlan, Otomobil Nuri, Fitil Nuri Atasayar, Hamdi Emin Çap, Mahmut Duransoy, Ahmet Şerafettin ve Refik Osman Top bunların arasındaydılar. Türk futbolunun ilk büyük hakemleri olarak onlar tanındılar.1920'li yılların ortalarına doğru, İstanbul'a yerleşmiş bulunan iki yabancı asıllı futbol hakemi de Türk futboluna ayrı bir renk kattılar. Bunlar, İngiliz Edward Allen ile Çek Anton Kratky idiler. Zamanlı onlara Avusturyalı Tilber de eklendiyse de bu sonuncusu ilk ikisinin ününe erişemedi. Anton Kratky ilk milli maçımızı yönettiği gibi, Mr. Allen da 1930'lu yılların ortalarına kadar en zorlu lig maçlarının değişmez hakemi olarak sahalarımızda görev yapmıştır. Türkiye İdman Cemiyetleri İttifakı ile ona bağlı olarak Türkiye Futbol Federasyonu'nun kurulmasıyla Türk futbolunda hakemlik konusu da ciddiyetle ele alınmış; ancak bu alanda değerlerini kanıtlamış kimseler futbol maçlarında görevlendirilmeye başlanmışlardı. Vefalı Necmi Ağabey (Çakar), Darüşşafakalı Cemal Faris, Galatasaraylı Adil Giray, Altınordulu Abdullah Ağabey (Güz), Vefalı Saim Turgut (Aktansel), İstanbulsporlu Emin Ağabey (Ayla), yine İstanbulsporlu Kemal Halim (Gürgen) ve Harbiyeli Niyazi (Taşdelen) beyler bu dönemin Türk futbolunda büyük isim yapmış hakemleri olarak tanınlar. Türk futbolunda ilk hakemler, sıcak havalarda ceketlerini çıkarıp gömleklerinin kollarını sıvamak ve kravatlarını gevşetmek suretiyle; soğuk havalarda ise sokak kıyafetleriyle ve hatta paltolarıyla maç yönetirlerdi. İlk milli futbol maçımızın hakemi Anton Kratky'nin pırıl pırıl ütülü takıl elbise, kolalı yaka ve kravat, yelek, rugan pabuçlarla maç yönettiği görülmüştür. Hakemlerin maçları en şık ve en temiz giysileriyle yönetmeleri gerek görevlerine gerekse yönettikleri maçlara ve takımlara seyircilere olan saygılarının ifadesiydi.Yağışlı havalarda sahada şemsiye ile maç yöneten hakemlerde görülmüştür. Union Club bahasında Fethi Tahsin (Başaran) Bey ve Taksim Stadı'nda da yine yağmurlu bir havada oynanan maçta Harbiyeli Niyazi (Taşdelen) Bey'in ellerinde şemsiye, sırtlarında biri palto, diğeri askeri kaputuyla ve paçalarınıda çamurdan koruyacak şekilde sıvamak suretiyle maç yönettiklerine rastlanmıştır. Bu hal 1932 yılına kadar süregelmiş ve nihayet 1932 yılında ileri bir adım atılarak, hakemlik yapacaklar belirli kurslara tabi tutulmaya başlanmışlardır. İstanbul'da Cağaloğlu'nda bugün Basın Sarayı'nın bulunduğu yerdeki Eminönü Halkevi binasında açılan ilk "Futbol Hakem Kursu"nu Fenerbahçeli eski futbolcu öve hakemlerden Nüzhet Abbas (Baba) Bey yönetmiş ve ancak bundan sonradır ki Türk futbolunda ilk diplomalı hakemler maçlarda görev yapmaya başlamışlardı. Bu ilk kurs daha sonra başta Ankara ve İzmir olmak üzere diğer illerimizde açılan hakem kursları izlemiş, böylece Türkiye'de futbol hakemliği ciddi esaslara bağlanmıştır.
Nihayet 1940 yılında Türk futbol hakemliğinde en büyük devrim gerçekleşmiş hakemler lisanslara bağlanmıştır. Ve ilk hakem lisansları 1 Ekim 1940 günü sahiplerine dağıtılmıştı. 1 numaralı "Beynelminel Hakem" lisansı Nuri Bosut'a, 1 numaralı "Milli Hakem" lisansı da Şazi Tezcan'a verilmişti. İki yabancı milli takım arasındaki ilk maçı 1946 yılında Şazi Tezcan yönetmişti. Bu Şam'da oynanan Suriye-Lübnan maçıydı. İlk FİFA kokardını ise, yönettiği beş uluslar arası maçtan sonra Sulhi Garan almıştır. Yıl, 1960. Ve o tarihten, bu yana geçen 30 yıl içinde tam 27 Türk futbol hakeminin "FIFA kokartı" aldıkları görülür. Bu futbol hakemlerimiz sırasıyla şunlardır:

1.Sulhi Garan 1960
2.Cezmi Başar 1961
3.Muvahhit Afir 1964
4.Faruk Talu 1964
5.Semih Zoroğlu 1964
6.Hakkı Gürüz 1964
7.Mustafa Gerçeker 1967
8.Orhan Gönül 1967
9.Muzaffer Sarvan 1968
10. Nejat Şener 1968
11.Doğan Babacan 1969
12.Ertuğrul Dilek 1970
13.Orhan Cebe 1974
14.Ziya Türkdoğan 1974
15.Hilmi Ok 1976
16.Sabahattin Ladikli 1976
17.Talat Tokat 1979
18.Nihat Özbirgül 1980
19.Erkan Göksel 1981
20. İhsan Türe 1982
21.Yusuf Namoğlu 1986
22.Sadık Deda 1989
23.Coşkun Kutay 1989
24.Özcan Oal 1989
25.Erman Toroğlu 1989
26.Hasan Ceylan 1990
27.Oğuz Sarvan 1991

Lisans numarasına göre ise Türk futbolunun "Beynelminel hakem"leri şu kişilerdir:

1. Nuri Bosut (İstanbul)
2. Şazi Tezcan (İstanbul)
3. Ahmet Adem Göğgün (İstanbul)
4. Adnan akın (İstanbul)
5. Mustafa Balöz (İzmir)
6. Zülbahar Sağnak (İzmir)
7. Samih Duransoy (İstanbul)
8. Sulhi Garan (İstanbul)
9. Muzaffer Ertuğ (Ankara)
10. Ziya Ozan (Ankara)
11. Feridun Kılıç (İstanbul)
12. Tarık Özerengin (İstanbul)
13. Faik Gökay (Ankara)
14. Cezmi Başar (Ankara)
15. Reşat Önen (Ankara)
16. Dündar Karakaplan (İzmir)
17. Hakkı Gürüz (İzmir)
18. Hüsamettin Böke (Ankara)
19. Orhan Gönül (Ankara)
20. Ali Timur (Adana)
21. Faruk Talu (İstanbul)
22. Semih Zoroğlu (İstanbul)
23. Bedri Çakır (Ankara)
24. Cihat Ergün (İstanbul)
25. Hüseyin Maloğlu (Ankara)
26. Veli Necdet Arığ (Ankara)
27. Feyyaz Tuğrul (İzmir)
28. Muvahhit Afir (İstanbul)
29. Abdi Parlakay (Bursa)
30. Mustafa Gerçeker (Kayseri)
31. Muzaffer Tunçalp (İzmir)
32. Muzaffer Sarvan (İzmir)
33. Nejat Şener (Bursa)
34. Rıfat Atakanı (İstanbul)
35. Doğan Babacan (İstanbul)
36. Sabahattin Ladikli (Ankara)
37. Ertuğrul Dilek (Manisa)
38. Ahmet Bagatır (İstanbul)
39. Ziya Doğan (Ankara)
40. M.Zeki Gürkan (İstanbul)
41. Ömer Karabağ (İstanbul)
42. Sedat Özselçuk (İstanbul)
43. Macit Sarıdana (Ankara)
44. İbrahim Fırla (İzmir)
45. Fehmi Pazarcı (İzmir)
46. Hilmi Ok (İstanbul)
47. Orhan Cebe (İzmir)
48. Talat Tokat (Ankara)
49. Nihat Özbirgül (Ankara)
50. Ertuğrul Aybay (Ankara)
51. Erkan Göksal (İstanbul)
52. Yılgör Öktem (Ankara)
53. Yılmaz Önen (Ankara)
54. İhsan Türe (İzmir)
55. Cumhur Demir (İstanbul)
56. İlyas Ayan (Adana)
57. Sadık Deda (Burdur)
58. Yusuf Namoğlu (İstanbul)
59. İbrahim Acar (Ankara)
60. Yahya Diker (İstanbul)
61. Coşkun Kutay (Ankara)
62. Özcan Oal (İstanbul)
63. Ahmet Akçay (İzmir)
64. Kazım Ünlüsoy (Eskişehir)
65. Hasan Ceylan (İzmir)
66. Erman Toroğlu (Ankara)
67. Oğuz Sarvan (İzmir)

Beynelminel futbol hakemlerimizden Nuri Bosut, Şazi Tezcan, Ahmet Adem Göğdün, Adnan Akın, Mustafa Balöz, Sulhi Garan, Ziya Ozan, Feridun Kılıç, Reşat Önen, Ali Timur, Bedri Çakır, Feyyaz Turgul, Abdi Parlakay, Rıfat Atakanı ve Macit Sarıdana vefat etmişlerdir. Kendilerini burada rahmetle ve saygıyla anıyoruz.


1px solid" colSpan=2 height=19>





Türk Futbol Tarihi 1920'li yıllarda hakemler günlük giysileriyle maç yönetirlerdi. İşte Taksim Stadı'nda yağmurlu havada oynanan bir maçta Harbiyeli Niyazi Bey asker üniformasıyla ve başında kasketiyle maçı yönetirken yan hakem de sırtında pardösüsü ile ona yardımcı oluyor.


1px solid" colSpan=2 height=19>














Taksim Stadı'nda sağanak halinde yağan yağmur ve göl haline gelmiş bir sahada oynanan maçı üzerinde askeri üniforması ve kaputu olduğu halde yöneten Harbiyeli Niyazi (Taşdelen) Bey şemsiyesini açmayı da ihmal etmemiş.


colSpan=2 height=19>

colSpan=2 height=19> KAYNAK : TÜRKİYE FUTBOL FEDERASYONU YAYINLARI, TÜRK FUTBOL TARİHİ