Derin Bir Nefes Alın!

[Adem Tırpancı]

Reklam Alanı

Defne Joy Foster'ın ölümüyle tekrar hatırladığımız kâbus aslında o kadar da korkulacak bir şey değil.

"Astım" denilince çoğu kişi korkuyor. Kelimenin itici gelmesinden mi yoksa hastalığın reaksiyonlarından mıdır bilinmez herkes "Astım" denildiğinde geriliyor. Aslında o kadar korkulacak bir hastalık değil üstelik çok da yaygın bir hastalık. Tüm dünyada 300 milyon, Türkiye'de 4 milyon astım hastası var. Rakamlar da ürkütücü gelebilir ama pek çok başarılı sporcu da astım hastası...

Cumhurbaşkanı Abdullah Gül'ün himayesinde gerçekleştirilen ve 10 bine yakın Avrupalı bilim insanının katıldığı Avrupa Alerji ve Klinik İmmünoloji Akademisi'nin (EAACI) 30. yıllık kongresi İstanbul'da gerçekleştirildi. Alerji ve astım konusunda dünyanın sayılı hekimlerinin katıldığı kongrede pek çok çalışma paylaşıldı.

Biz de kongrede Roma Nerobiyoloji ve Moleküler Tıp Enstitüsü ve Internal Medicine at the Second University Alerji Bölümü'nden Prof. Dr. Sergio Bonini ile sporcular ve astım ilişkisini irdeleyen araştırması hakkında konuştuk.

Prof. Dr. Sergio Bonini ve arkadaşlarının İtalyan Ulusal Olimpiyat Komitesi'yle ortaklaşa yürüttükleri yeni bir araştırma sporcuların gerçekten astım hastası olduğunu ortaya koyuyor.

Sporcular ve astım ilişkisi çalışmasından bahsedebilir misiniz?

Çalışmamız uluslararası bir çalışma, dokuz ülkede yapıldı. Yaklaşık 1500 sporcu üzerinde yapıldı. Pekin Olimpiyatları'na katılan sporcularla yapıldı. Toplam sporcu sayısının yüzde 20'si üzerinde yapıldı. Bugüne kadar yapılan en büyük çalışma. Sonuçların tamamı yayınlanmadı ama İtalyan grubun sonuçlarından bahsedebiliriz. En geniş kısmını onlar oluşturuyor. Astım görülme sıklığı bu grupta yüzde 20 çıktı, cilt testiyle belirlenen alerji oranı da yüzde 56 çıktı. Yani sporcuların beşte birinde astım var, ikide birinde de alerji var. İtalyan nüfusna baktığınızda astım görülme sıklığı yüzde 5 ile yüzde 6 gibi. Alerji görülme sıklığı da yüzde 25- yüzde 30 arasında. Ancak sporcularda daha yüksek. Neden astım ve alerji oranı sporcularda bu kadar yüksek onu değerlendirmeye çalıştık. Görülme sıklığının zaman içinde arttığını anladık. Daha önceki olimpiyatlarda astım görülme sıklığı yüzde 10'du alerji görülme sıklığı yüzde 20 oldu. 2010 Kış Olimpiyatları'nda da araştırmalarımıza devam ettik. Kesin bir sonuç yok ama astımın kış sporlarında daha sık görüldüğünü tahmin ediyoruz.

EGZERSİZ VE ASTIM

Yüzücülerde böyle bir şey var mı? Yüzmenin astım için daha uygun bir spor olduğu söyleniyor ama...

Var. O konuya birazdan değineceğim. Dilerseniz tüm çalışmayı anlatayım. Yüzme çok önemli bir husus. Alerji çok yüksek. Yoğun antreman süresinde sporcular yüksek bir stresle karşılaşıyor. Bağışıklık sisteminde TH1 ve TH2 ismi verilen iki denge var. TH2'nin yüksek olması alerjiyi beraberinde getiriyor. TH1'in yüksek olması enfeksiyondan korunmayı sağlıyor. Sporun hava yolu üzerinde bir etkisi var. Siz egzersiz yapınca aşırı bir nefes alıp verme durumu var. Siz egzersiz yaparken burun filtresini atlamış oluyorsunuz. Dolayısıyla her şeyi ciğere çekiyorsunuz. Böylece ısı ve su kaybı yaşanıyor ciğerlerde. Bunun sonunda hava yolu kapanıyor. Biz yüzde 20'sinde astım var dediğimiz zaman, bunların yüzde 20'sinde astım var anlamına gelmiyor. Bronşların kapanması anlamına gelen bir reaksiyon oluyor. Mekanizma hem ısıyı soğutmaya çalışıyor hem de nem oluşmasını sağlamaya çalışıyor. Nefes alma durumunda olayı tehlikeli hale getiren şey dışarıda polenlerin, alerjenlerin ve hava kirliliğinin olması.

Bununla alakalı bir çalışma var mı peki?

Evet var. Londra'da Hyde Park'ta koşan kişilerle Oxford Caddesi'nde koşan kişileri karşılaştırmışlar. Oxford Caddesi'nde koşanlar daha fazla bronşların kapanması sorununa maruz kalıyorlar.

YÜZMEK ASTIMA İYİ Mİ GELİR YOKSA ASTIMI TETİKLER Mİ?

Yüzücülere gelelim mi?

Tabii. Atletler ya da kış sporlarıyla uğraşanlarda astım yüzücülere oranla daha az. Bunun sebebi de şu: Hiperventilasyon sırasında klorini içlerine çekmeleri. Kirleticileri, alerjileri içlerine çekiyor. Bronşlarda tahrişe ve kapanmaya neden oluyor. Yapılan bir çalışma var. Bir grup çocuğu bir havuzun çevresinde belirli bir efor seviyesinde koşturuyorlar. Kalp atışları belirli bir seviyeye çıkarıyorlar. Aynı eforla ve aynı kalp seviyesiyle bu kez çocukları yüzdürüyorlar. Havuzdaki aynı koku ve aynı maddelere maruz kalıyorlar iki deneyde de. Yüzerken astım semptomları daha az oluyor. Yüzme koşmaktan astım için daha iyidir deniyor. Ama havuzda daha çok astım tetikleyici var. Bir tarafta iyi bir etkisi olduğu düşünülüyor. Finlandiya'da da yüzücüler üzerine yapılan bir çalışma var. Uzun zaman yüzenler yüzmeyi bıraktığında astım semptomları ortadan kalkıyor. Havuzdaki etkilere maruziyetleri bitiyor çünkü. Ama günlerce antreman yapan, havuzda kalan kişilerle haftada bir kere yüzenleri karşılaştırdığınızda, sürekli havuzda kalanların maruziyet oranları daha yüksek olduğu için sporcularda böyle bir sonuca sebep oluyor. Astım hastası çocuklar çok fazla maddelere maruz kalmadığı için yüzmeyi onlara tavsiye edebiliriz.

DEFNE JOY FOSTER'IN ÖLÜMÜ

Defne Joy Foster'ın ölümünün astımdan olduğu söyleniyor. Dansın astım üzerinde bir etkisi var mıdır?

Bir astım hastası üzerinde egzersiz uyguladığınızda, dans olsun başka bir egzersiz olsun astımı tetikler. Cinsel ilişkide de bu böyledir. Vücudun stresinden dolayı, efor sarf edilmesinden dolayı aynı şeye sebep olabilir. Burada asıl problem, astım egzersiz sırasında tetikleniyorsa astım yeteri kadar kontrol altında değildir. Astımın temelinde enflamasyon vardır. Bu kontrol altına alınamıyorsa her türlü uyarıcı astım krizine neden olabilir. Astımın tedavisi yeterli değilse herkesin başına gelebilir. Defne Joy'un başına gelen de bu olabilir.

VÜCUT GELİŞTİRMENİN ASTIM ÜZERİNDE ETKİSİ VAR MI?

Erkeklerde vücut geliştirme modası var. Yakışıklı görünmek için bilinçsizce yapanlar var. Bunun zararı olabilir mi?

Dayanıklılık gerektiren bir spor yok burada. Derin nefes almaları yok. Efor sarf etmiyorlar. Onlarda sıklıkla doping ajanları kullanıyor. Bu ajanlar daha ciddi sorunlar yaratıyor. Astım ve alerji hastaları kesinlikle egzersiz yapmalılar. Akciğer fonksiyonlarını geliştiren bir şey egzersiz. Obezite en büyük astım tetikleyicisi. Obezitetyi azaltan bir şey egzersiz. Yapmaları gerekir ama astım kontrol altında tutulmalı. Enflamasyonu kontrol altında olmalı. Bir ateşe üflediğinizde daha da güçlenir. Enflamasyon yoksa egzersiz de yapsanız enflamasyon güçlenmez. Egzersiz yapılırken başka şeylere maruz kalınmamalı. Otlara alerji varsa içeride egzersiz yapılmalı, halı tozuna alerji varsa dışarıda egzersiz yapılmalı. Hekim kontrolünde egzersiz yapılmalıdır.

NEDEN ASTIM YERİNE ALERJİK BRONŞİT?

İnsanlar "Astım" kelimesinden korkuyor. Bazıları astım yerine "Alerjik bronşit" kelimesini kullanıyor. Ne kadar doğru terimlerin böyle kullanılması?

Alerjik bronşit ismi verildiği zaman yanlış olur. Astım hastalarının hepsinin kökeninde alerjik bronşit yok. Astımın hepsinde alerji olmadığı için siz onu sınırlamış oluyorsunuz. Tıbbi açıdan doğru bir isim değil. Astım kelimesi kullanılırken, şunu da bilmek gerekiyor: Astım çok kötü bir hastalık değil. Biz çalışmalar yaptık, sporcular üzerinde. Astım hastası da olsa bu kişiler astımla da alerjiyle de başarı kazanabilirler sporda. Arkasındaki enflamasyonun görülmesi ve tedavi edilmesi önemli.

Sporcular açısından bakacak olursak, antreman yapılırken belirli bir stres düzeyi aşılmamalı. Enfeksiyon ve alerjinin arttığıyla ilgili bir sorun varsa antreman kesilmeli. Dört yıl boyunca bir olimpiyata hazırlanıyorlar, olimpiyattan önceki en ufak bir soğuk algınlığı hayatlarını mahvedebiliyor. Isınma çok önemli, antremana başlamadan ısınma yapmaları çok önemli. Doğru ilaçların kullanılması gerekir. Bazı ilaçlar doping sayılabiliyor. Vücut geliştirmede bunları soluyarak değil ağız yoluyla alıyorlar. Bir sporcu bunu kullanıyorsa o kişinin astım hastası olduğundan emin olmak gerekiyor.

BU KONGRE AB İÇİN ÖNEMLİ BİR FIRSAT

Avrupa Alerji ve Klinik İmmünoloji Akademisi'nin kongresi hakkında neler düşünüyorsunuz?

Kongre çok hoş ve iyi bir kongreydi. Çok önemli çalışmaları gördük. 8 bin hekim katıldı. Türkiye için çok önemli. Avrupa Birliği açısından da önemli bir fırsat. Türk araştırmacılar için de iyi bir fırsat. Yurtdışındaki her kongreye gidemiyorlar. Biz de araştırmaları görmüş olduk. Türk bilim adamlarının ne kadar önemli çalışmalar yaptığını yerinde görmüş olduk. Bizim ekibimizde de iki Türk var. Avrupa Alerji ve Klinik İmmünoloji Akademisi Başkanı Prof. Dr. Cezmi Akdiş ve eşi Doç. Dr. Mübeccel Akdiş. Davos'ta çalışıyorlar, kendileriyle de sporcular üzerinde çalışmalarımız var.

BEGÜM ÇELİKKOL / HABERTURK.COM
SAĞLIK HABERLERİ SERVİSİ
begumcelikkol@haberturk.com