Halterin Türkiye'deki Gelişimi

[pyross]

Türkiye’ de Halter Sporu 1987 yılından öncesi ve sonrası olarak iki kısımda değerlendirilmesi gerekmektedir çünkü 1987 yılı halter sporu için bir milat olarak kabul edilmektedir. Bunun en büyük sebebi de Naim Süleymanoğlu’ nun Türkiye’ye ilticasıdır.1987 yılından günümüze halter sporu hep başarılar ve skandallarla anılmıştır, Ancak şu kesindir ki Türkiye nin spor alanında son yirmi yılına bakıldığında halter sporu en başarılı branş olarak karşımıza çıkmaktadır. />

Halter sporunun miladı kabul ettiğimiz 1987 yılından bahsederken Naim Süleymanoğlu nun hayatı ve Türk Sporuna kazandırdıklarından bahsetmeliyiz. 1967 yılında Bulgaristan’ın Mestanlı Köyünde dünyaya gelen Naim Süleymanoğlu haltere on yaşında başladı. Kısa sürede Bulgaristan milli takımına seçildi. 1983’te ABD’de düzenlenen gençler şampiyonasında silkmede 160 kg ile büyükler dünya rekorunu kırdı. 1985 yılında Varna’daki turnuvada rekorlarını koparmada 131.5 kg, silkmede 170 kg ve toplamda 301.5 kiloya taşıdı. 1986 yılında 56 kg’den 60’a çıktı. Aynı yıl toplamdaki rekorunu 335 kilo’ya yükseltti. 1986 yılının Aralık ayında Merlbourne’de yapılmakta olan Dünya Şampiyonası sırasında Türkiye’ye iltica etti. Naim Süleymanoğlu daha 80’li yılların başında Todor Jivkov Bulgaristanı’nda daha fazla baskıya dayanamayınca Avrupa Şampiyonası için gittiği Stockholm’de bazı girişimlerde bulunmuş ancak başarısız olmuştu. 8 Aralık 1986 Avusturya’nın Merlbourne kentinde Dünya Kupası karşılaşmaları için gittiği sırada Merlbourne Türk Büyükelçiliğine sığınarak kırk saatlik Merlbourne-Londra arası uçak yolculuğunun ardından dönemin başbakanın Turgut Özal’ın özel uçağıyla Londra’dan Türkiye’ye geldi. Bu ilticası sonucunda Dünya Halter Federasyonu Naim’i yarışmalardan men etti, ancak bu sorunda Turgut Özal’ın Bulgaristan hükümeti ile yaptığı görüşmeler sonucunda aşıldı. Aynı yıl Antalya’da yapılan Uluslararası Cumhuriyet Kupası’nda Naim Süleymanoğlu Türkiye’deki başarılı serüvenine başlayarak 60 kiloda koparmada 150 kg, silkmede 188.5 kg ve toplamda 338.5 kilo ile dünyanın en iyi üç derecesini yaptı ancak organizasyon eksikliğinden ötürü dereceler dünya rekoru olarak tescil edilmedi. . 1988'de Avrupa Halter Şampiyonası'na Türkiye adına katıldı ve üç altın madalya kazandı. Bunun yanında 60 kg'de koparmada 150 kg kaldırarak dünya rekoru kırdı. . Naim, Türkiye’ye kaçışı, madalyaları ve rekorları ile tarihe geçmiştir. Kendi ağırlığının üç katını kaldıran Naim Süleymanoğlu üç olimpiyatta kazandığı madalyalar ile Türkiye’nin ilk olimpiyat rekortmeni sporcusu olmasının yanı sıra yüz yıllık Olimpiyat Oyunları tarihinde üç olimpiyatta üç altın madalya kazanan ilk sporcu olma unvanını da taşımaktadır. Tüm zamanların en iyi haltercisi kabul edilen Naim Süleymanoğlu, başarıları ile Time dergisine kapak olmuş yaptığı kaldırışlarla “cep herkülü” lakabını haklı olarak kazanmıştır.
.
Seul Olimpiyatlarında , Süleymanoğlu 60 kg koparmada sırasıyla 145 kg, 150.5 kg, 152.5 kg, silkmede 175 kg, 188,5 kg, 190 kg, toplamda da 320 kg, 339 kg, 342.5 kg kaldırarak 9 dünya 6 olimpiyat rekoru kırarak muhteşem bir zafer elde etti ve böylece Türkiye olimpiyatlar tarihinde güreş dışında ilk altın madalya kazandıran sporcu oldu. (1992 yılında Uluslararası Halter Federasyonu’nun 60 kiloyu yarışmalardan kaldırmasıyla Naim’in rekorları bir daha kırılmamak üzere halter tarihine geçmiştir). 1989 yılında Yunanistan’da düzenlenen Büyükler Avrupa ve Dünya Şampiyonası’nda üç altın madalya (koparmada 145 kg, silkmede 172.5 kg ve toplamda 317.5 kg) daha kazanan Naim Süleymanoğlu 1990 yılında sakatlığı nedeni ile halteri bıraktığını açıkladıysa da 1991 yılında Almanya’da yapılan Dünya Halter Şampiyonası’na katılarak da üç dalda altın madalya kazandı. 1992 Barcelona Olimpiyatları’nda da koparmada 132.5 kg, silkmede 165 kg ve toplamda 297.5 kg ile birincilik alarak altın madalyasını on dörde yükseltti.
Bu arada Naim Süleymanoğlu ile ivmelenen halterimiz Gençler Dünya Şampiyonasında 52 kiloda Halil Mutlu ile bir bronz, 67.5 kiloda Fedail Güler ile bir altın (Almanya 1991); 52 kiloda Halil Mutlu bir altın, bir gümüş ve 60 kiloda Mücahit Yağcı ile bir gümüş, iki bronz (Bulgaristan 1992) madalya kazandı.
Gençler Avrupa Şampiyonası’nda (İngiltere 1992); 52 kiloda Halil Mutlu üç altın, 56 kiloda Ertan Akar bir bronz, 60 kiloda Mücahit Yağcı üç altın, 67.5 kiloda Fedail Güler üç altın ve 82.5 kiloda Dursun Sevinç bir bronz madalya kazandı.
Büyükler Dünya Şampiyonası’nda (Macaristan 1990) ; 56 kiloda Hafız Süleymanoğlu bir altın ve + 110 kiloda Erdinç Arslan bir bronz madalya kazandı.
Büyükler Avrupa Şampiyonasında (Danimarka 1990) Ergun Batmaz iki bronz madalya; 52 kiloda Halil Mutlu üç bronz, 56 kiloda Hafız Süleymanoğlu bir altın, iki gümüş, 67.5 kiloda Ergun Batmaz bir bronz, 90 kiloda Ali Eroğlu üç bronz madalya kazanarak Türkiye’nin halterdeki çıkışını sürdürmüşlerdir


1993 yılında büyüklerin yanı sıra gençlerimizin de Avrupa ve Dünya Şampiyonaları da büyük başarılar elde etmesi halter sporunun daha uzun yıllar kendinden söz ettireceğinin garantisi idi.1993 yılında Çek Cumhuriyetinde yapılan Gençler Dünya Şampiyonasında Halil Mutlu 3 Altın Mücahit Yağcı 1 Altın 2 Gümüş madalya kazanmışlar


Bu tarihten sonra Halil Mutlu Naim Süleymanoğlundan bayrağı devralmıştır. Halil Mutlu, Dünya, Olimpiyat ve Avrupa şampiyonu Türk halterci. "Küçük Dev Adam" lakabıyla ünlenen Mutlu 3 kez Olimpiyat, 5 kez Dünyave 9 kez Avrupa şampiyonluğu elde etmiştir. 14 Temmuz 1973'te, Bulgaristan'ın Postnik kentinde dünyaya geldi. 52, 54 ve 56 kiloda kazandığı şampiyonluklarla beraber, 20'den fazla dünya rekoruna imzasını attı. Bulgaristan'da yaşadığı sırada halter eğitimi alan Mutlu, 16 yaşına geldiğinde Türkiye'ye göç etti. Halter sporunun yanında güreşle de ilgilendi. 1992 yılında 52 kiloda ilk kez olimpiyatlarda mücadele veren Mutlu, buradan beşincilikle ayrılmasının ardından, 1994 yılında aynı anda hem Dünya, hem de Avrupa şampiyonluğu kazandı.


1995 yılında Polonya da yapılan Avrupa Şampiyonasın da iki altın birde gümüş madalya kazandı.Aynı yıl Çinde yapılan Dünya Şampiyonasında bir altın iki gümüş madalya kazandı.1996 yılında 54 kiloda, Norveçte yapılan Avrupa Şampiyonasında 3 Altın. Madalya ve 1996 Atlanta olimpiyat oyunlarında altın madalyanın sahibi olmuştur.1997 yılında Hırvatistan da düzenlenen Avrupa Şampiyonasında 3 altın madalya kazanan Halil Mutlu Taylanda Düzenlenen dünya Şampiyonasın gitmiştir fakat bacağında meydana gelen sakatlıklardan dolayı müsabakalara katılamamıştır.1998 yılında Halil Mutlu Finlandiya’daki Dünya Şampiyonasında Gene 3 Altın Madalya kazanmış ve milli marşımızı tüm dünyaya ezberletmiştir.1999 yılında düzenlenen Dünya Şampiyonası'nda Adrian Ioan Jigau'yu 20 kiloluk bir farkla geride bırakarak yeni bir dünya rekoruna adını yazdırdı. 2000 yılında düzenlenen Sydney Olimpiyatları'nda 56 kiloda aynı anda silkme ve koparmada dünya rekorunun sahibi olmayı başardı.2001 yılında Slovakya da Avrupa Şampiyonasında 3 Altın Dünya Şampiyonasında Türkiye de kendi seyirci si önünde hem üç altın madalya kazanmış hem de Dünya Rekoru kırmıştır.2002 yılında omuzun dan geçirdiği sakatlık yüzünden 62 kilo kategorisinde mücadele vermeye başladı ve o sene müsabakalar katılmadı.2003 yılında Yunanistan da Avrupa Şampiyonasında <?: = st1 ns = :schemas-microsoft-comffice:smarttags" /><st1:metricconverter w:st="on" ProductID="62 kg">62 kg</st1:metricconverter> sıkletinde 3 Altın Dünya Şampiyonasında Kanada da 3 altın madalya kazanmıştır.


Halil Mutlu 2004 yılında Atina Olimpiyat Oyunlarında üçüncü kez olimpiyat şampiyonu olmuş ve dünyada bu başarıyı elde eden dört halterciden biri olmuştur.Halil Mutlu 2008 yılında yapılan Avrupa Şampiyonasında bir altın iki gümüş madalya kazanmış Müsabakalardan sonra rakibi Beleruslu sporcunun doping yaptığı anlaşıldıktan sonra Halil Mutluya 3 Altın madalyası iade edilmiştir.Halil Mutlu spor hayatını bu yarışma ile sonlandırmıştır.


Türk Halteri 90 yıllarda Halil Mutlu ve Naim Süleymanoğlunun elde ettiği başarılar dışında bir çok şampiyon sporcular çıkartmışlardır.Medyatik olmayan fakat bir çok başarılara imza atan sporcularımız ülkemizi yıllarca başarı ile temsil etmiş ve milli marşımızı tüm dünyaya dinletmişlerdir.Bu sporcularımız sırası ile:


Fedail GÜLER 1994 ve 95 yıllarında Dünya Şampiyonu 1993-95 yılında Avrupa Şampiyonu 1991-93-97 Akdeniz Oyunları Şampiyonu olmuş Dünya Rekortmeni haltercimiz 1972’de Bulgaristan’da doğdu. Haltere 1986’da başladı. 1991 Gençler Balkan ve 1992 Gençler Avrupa Şampiyonaları’nda 67.5 kiloda 3’er altın madalya kazanmıştır.


Ergun BATMAZ : 67.5ve 69 kilo haltercimiz girdiği müsabakaların hemen hepsinde madalya kürsüsünde oldu ama bir tek 1997 yılında Avrupa Şampiyonasında Altın Madalya aldı.1989-90-91-92-93-94-95-96-98 yıllarında Avrupa ve Dünya Şampiyonalarını Gümüş ve Bronz madalya ile sonuçlandırdı.2000 yılında belinde ve dizindeki sakatlıklardan dolayı sporu bırakmak zorunda kaldı.


Hafız SÜLEYMANOĞLU : 1967 yılında Azerbaycan’ın Samgait ilinde doğdu. 1982 yılında haltere başladı. 1986’da 52 kiloda Avrupa Gençler Şampiyonu, 1989’da büyükler kategorisinde Avrupa ve Dünya Şampiyonu oldu. Aynı yıl Türkiye’ye iltica etti. 1990’da milli formayı giydi ve 132.5 kg ile Türkiye’ye Dünya Şampiyonluğunu kazandırdı. 1991 ve 1992 yılları arasında Avrupa Şampiyonu oldu. 1993 yılında Avustralya’da 2 gümüş, 1994’te Türkiye’de 3 gümüş kazanarak Dünya ikinciliğine ulaştı. 1995’te Avrupa Şampiyonası’nda 1 altın, 2 bronz, 1997 Avrupa Şampiyonası’nda 3 altın madalya kazandı.


Sunay BULUT : 1967 yılında Filibe’de doğdu. Haltere 1978’de Filibe’de başladı. 1986 yılında Bulgaristan’da Balkan Şampiyonu oldu. 1989’da Türkiye’ye geldi. 1990’da Macaristan’da dünya beşincisi, 1991’de Polonya’da Avrupa üçüncüsü, 1992’de Barselona’da olimpiyat dokuzuncusu ve 1993’de Bulgaristan’da Avrupa ikincisi oldu. 1994 Dünya Şampiyonası’nda 83 kiloda silkmede dünya rekoru kırarak gümüş ve toplamda bronz madalya kazandı. 1995 Avrupa Şampiyonası’nda 91 kiloda bronz madalya aldı. 1996-1997 yıllarında Avrupa Şampiyonu oldu 1996 Atlanta Olimpiyat Oyunlarında 4. oldu.


Dursun SEVİNÇ : 1972 doğumlu Halter sporuna 1988 yılında Ankara da başladı.1992 yılında gençlerde Avrupa üçüncüsü daha sonra sırası ile 1995 Avrupa 3. Dünya 3. 1996 Avrupa 3. 1997 Dünya 2. 1998 Avrupa 3. 2000 Avrupa 3. 2001 Avrupa 2. madalyalarını kazanmıştır.


Mehmet YILMAZ : 1974 doğumlu halter sporuna 1986 yılında Ankara da başladı.1994 yılında Gençlerde Avrupa Şampiyonu Dünya 3. 1997 Avrupa Şampiyonu 1998 Dünya 2. 1997-2001-2005 Akdeniz Oyunları 1. 2002 Avrupa 3. 2003 Dünya 3. 2004 Avrupa 2. olmuştur.


Bünyami SUDAŞ : 1975 doğumlu halter sporuna Erzincan da başladı.1997 yılında Akdeniz oyunları şampiyonu oldu.1999 Dünya Şampiyonasında 3. 2000 Avrupa Şampiyonasında 3. 2001 Avrupa 3 , Akdeniz Oyunları Şampiyonu- Dünya Şampiyonu .2002 Avrupa 3.- Dünya 2. 2003 Avrupa 2-Dünya 3. 2004 Avrupa 3. 2005 Avrupa 3. Akdeniz Oyunları Şampiyonluğu bulunmaktadır.


Sedat ARTUÇ : 1976 doğumlu halter sporuna İzmir de başlamıştır.Gençlerde Avrupa ve Dünya Şampiyonalarında madalyalar kazanmıştır.1997 Akdeniz Oyunları 2. 2001 Avrupa 3. Akdeniz Oyunları Şampiyonluğu Dünya 3.- 2002 yılında Avrupa 2. 2003 yılında Dünya 2. 2004 yılında Avrupa Şampiyonluğu ve Atina Olimpiyat Oyunlarında Bronz madalyanın sahibi.2005 Avrupa ve Akdeniz Oyunları Şampiyonu.


Yasin ARSLAN : 1978 doğumlu halter sporuna 1987 yılında Ankara da başladı kariyerinde Yıldızlar ve gençlerde Avrupa Şampiyonluğu ve rekorları.Gençler Dünya Şampiyonluğu bulunmaktadır.2000 yılında Avrupa 2. 2001 Dünya 3. 2004 Avrupa 2. bulunmaktadır.


Taner SAĞIR . 1984 Bulgaristan doğumlu .Bulgaristan doğumlu olsa da halter sporuna Türkiye de başlamıştır.2004 olimpiyat oyunlarında henüz 19 yaşındayken olimpiyat şampiyonu olup olimpiyat rekoru kırmıştır.Gençlerde ve büyüklerde Avrupa ve Dünya Şampiyonlukları vardır.


Reyhan ARABACIOĞLU : 1980 Bulgaristan doğumlu halter sporuna İzmir de başladı.Gençler Avrupa Şampiyonu. 2001 Avrupa ve Dünya Şampiyonu Akdeniz Oyunları 2. 2002 Avrupa ve Dünya 2. 2003 Avrupa 2.- Dünya 3. 2005 Akdeniz Oyunları 2. kazanmıştır


Ekrem CELİL :1980 Bulgaristan doğumlu ; halter sporuna Kırcaali de başladı.1998 yılında Türkiye ya geldi.Gençlerde Avrupa ve Dünya Şampiyonu 2001 ve 2004 yıllarında Avrupa Şampiyonu oldu.


İzzet İNCE : 1981 doğumlu halter sporuna Kütahya da başladı.Gençler ve Yıldızlarda Avrupa Şampiyonu .2004 Avrupa Şampiyonu 2005 Avrupa 3. 2007 Avrupa Şampiyonu 2008 Avrupa 3. kazanmıştır.


Erol BİLGİN : 1987 doğumlu haltere Kütahya da başladı.2005 ve 2008 yıllarında Avrupa 2. 2007 yılında Avrupa 3. oldu.











Türkiye Avrupa ve Dünya Şampiyonalarında Takım sıralamalarında da sürekli üst sıralarda yer almışlardır.


1994 yılında Takım Halinde Dünya II..


1995 Yılında Avrupa Şampiyonluğu Dünya 4.


1997 Yılında Avrupa Şampiyonluğu Dünya II.


1998 Yılında Avrupa III.


2000 Yılında Avrupa II.


2001 Avrupa II. Dünya II.


2002 Avrupa II.


2003 Avrupa Şampiyonu.Dünya II:


2004 Avrupa Şampiyonu


2005 Avrupa Şampiyonlukları kazanmıştır.


Sonuç olarak 80 li yılların sonlarında sesini duyurmaya başlayan halter sporu doksanlı yılların ortalarında zirve mücadelesine başlamış ve 2000 li yıllarda Avrupa ve Dünya da söz sahibi bir ülke konumuna gelmiştir.

1990’ lı yılların ortasında Türkiye bayanlarda da uluslararası arenada boy göstermeye başlamışlardır.İlk olarak 1994 yılında yarışmaya başlayan bayanlarımız.İstanbul da Derya Açıkgöz le Dünya Şampiyonalarında ilk madalyalarını kazanmışlardır. bayan sporculardan; Aysel Özgür Şule Şahbaz, Derya Açıkgöz, Nurcihan Gönül, Fatma Kabadayı ve Esma Can Avrupa ve Dünya Şampiyonalarında başarılı olmuş isimlerdir
Nurcan Taylan Türkiye'ye Olimpiyat Şampiyonluğu kazandıran tek kadın sporcu olarak Türk spor tarihine adını yazdırmıştır.11 yaşında halter sporuna başlayan Nurcan. 2004 yılında Atina'daki Olimpiyatlarda 48 kiloda dünya ve olimpiyat rekoru kırarak altın madalya kazandı. Böylece Türk spor tarihinde ilk defa bir kadın sporcu bu başarıya ulaşmış oldu. Günümüzde Nurcan Taylan, Emine Bilgin, Seda İnce, Sibel Özkan, Aylin Daşdelen, Sibel Şimşek gibi isimler ülkemize madalyalar kazandırmışlardır.
2008 Pekin Olimpiyat oyunlarında yine bir bayan sporcumuz Sibel ÖZKAN olimpiyat gümüş madalyası kazandırarak halter branşının olimpiyat oyunlarından madalyasız dönmemesini sağlamıştır.