Gelişme ve metabolizma

[binali]

Reklam Alanı

="Section1">
Gelişme ve metabolizma : />

Çocuklarda ve gençlerdeki gelişmeden dolayı yapı metabolizması çok önemli rol oynar. Yoğun gelişme-farklılaşma prosezi (yapma, değiştirme, geliştirme) temel ihtiyaçların artmasına neden olur. Çocuklarda ergen kişilere göre temel ihtiyaçlar %20-30 daha fazladır. Ayrıca vitamin, mineral ve beslenme ihtiyacı daha yüksektir, Her şeyden önemlisi protein ihtiyacı daha yüksektir, Çocukların her vücut kilosu başına 2,5g proteine ihtiyaçları vardır.Bu rakam aşağı yukarı kuvvet antrenmanı yapan yetişkin bir kişinin protein ihtiyacına denktir. Ek yüklemeler bu ihtiyacı arttırır.(6)

Aletli jimnastik ve buz dansı gibi bazı spor branşlarında söz konusu olan çocuk yaşlarda başarıya ulaşabilme gerekliliği nedeniyle yoğun ve uzun antrenmanlar, göz ardı edilmeyecek ölçülerde yapı metabolizmasından harcanır. Buda çocuğun organizmasının gelişmesine dokunulması anlamına gelir.

Yeterli dinlenme- ve tekrar toplanma zamanı çocuklarda ve gençlerde çok büyük önem taşır.

Gelişme ve Pasif hareket aletleri:

Çizim 7’de pasif hareket aletlerinin (Bağ- ve destek sisteminin) anlaşılır bir Şekilde daha yavaş gerçekleştiğini göstermektedir. Bu arada erken Yüklemenin dinlenmeyi ortadan kaldırdığını ve yüklemeye maruz kalan yapının zarar getirebileceğinin bilinmesi gerekir.(6)





Ortopedik açıdan çocuk ve gençlerde kuvvet çalışmalarında şunlara dikkat edilmelidir.

4pt; 4pt; 1pt; 1pt">
1. Kuvvet antrenmanlarından sonra yeterli dinlenme aralığı.
2. hazırlıksız organizmaya denenmemiş yüklenme değişikliklerinin yapılmaması.
3. Ergenlik yaşı öncesi ve esnasındaki vücudun gelişimi nedeniyle özellikle omurilik bölgesinde negatif değişmelere yol açabileceğinden halter çalışmaları ve başın yukarısında çalışmalar yaptırılmamalıdır. Bu yaşlarda çocuğun kendi vücut ağırlığı ile antrenman yapısı Yeterlidir.
4.Tek taraflı yüklenmeden kaçınılmalıdır:Tek taraflı yüklemeler vücudun bir tarafını güçlendirdiğinden tüm vücudun çalışmasını
aksatır.
5. Uzun süreli statik çalışmalardan kaçınılmalıdır: Statik yüklenme dolaşımı engeller ve yüklenmiş bölgede alışverişi engeller, bu aktiv yüklenmede tam aksine döner. Bu yüzden dinamik hareketlerdeherhangi bir sınırlama yoktur.(6)

Gelişme ve Aktif Hareket Aletleri:

Ergenliğin başlamasına kadar kızlar ve erkekler arasındaki kas kuvveti Buna bağlı olarak hormonlar “protein yaplışı için (anabole) önemli olan Sexsüel hormon testesteronu karşılaştırsak büyük farklılıklar Göstermez (Tabela 3)

medium none; medium none; medium none; medium none; 0cm 3.5pt 0cm 3.5pt; mso-border-alt: solid text .5pt" border=1>


medium none; 3.5pt; 3.5pt; 0cm; WIDTH: 60.2pt; 0cm" width=80>
Yaş
medium none; 3.5pt; 3.5pt; 0cm; medium none; WIDTH: 2cm; 0cm" width=76>
Kızlar
3.5pt; 3.5pt; 0cm; medium none; WIDTH: 49.65pt; 0cm" width=66>
Erkekler

medium none; 3.5pt; medium none; 3.5pt; 0cm; WIDTH: 60.2pt; 0cm; medium none; mso-border-top-alt: solid text .5pt" width=80>
8-9
medium none; 3.5pt; medium none; 3.5pt; 0cm; medium none; WIDTH: 2cm; 0cm; medium none; mso-border-top-alt: solid text .5pt" width=76>
20
3.5pt; medium none; 3.5pt; 0cm; medium none; WIDTH: 49.65pt; 0cm; medium none; mso-border-top-alt: solid text .5pt" width=66>
21-34

medium none; 3.5pt; medium none; 3.5pt; 0cm; WIDTH: 60.2pt; 0cm; medium none" width=80>
10-11
medium none; 3.5pt; medium none; 3.5pt; 0cm; medium none; WIDTH: 2cm; 0cm; medium none" width=76>
10-65
3.5pt; medium none; 3.5pt; 0cm; medium none; WIDTH: 49.65pt; 0cm; medium none" width=66>
41-60

medium none; 3.5pt; medium none; 3.5pt; 0cm; WIDTH: 60.2pt; 0cm; medium none" width=80>
12-13
medium none; 3.5pt; medium none; 3.5pt; 0cm; medium none; WIDTH: 2cm; 0cm; medium none" width=76>
30-80
3.5pt; medium none; 3.5pt; 0cm; medium none; WIDTH: 49.65pt; 0cm; medium none" width=66>
131-349

medium none; 3.5pt; medium none; 3.5pt; 0cm; WIDTH: 60.2pt; 0cm" width=80>
14-15
medium none; 3.5pt; medium none; 3.5pt; 0cm; medium none; WIDTH: 2cm; 0cm" width=76>
30-85
3.5pt; medium none; 3.5pt; 0cm; medium none; WIDTH: 49.65pt; 0cm" width=66>
328-643
Tabela 3: Çocukluk ve gençlikte testesteron hormonunun değişimi .(6)

Testesteron hormonu yetişkin bir kişiye göre bu yaşlarda çok düşük Seviyededir. Bu nedenle de ergenlik yaşlarında önce kuvvet çalışmalarınınFaydası yoktur. Ancak birinci ergenlik fazında kısa bir süre önce erkeklerde testesteron hormonu aşağı yukarı on kat bir artış gösterir . Bu arda kızlarda bu artış çok azdır.

Ergenlik yaşında erkeklerde kaslar dikkate alınacak ölçülerde büyürler. Bu büyüme %27 40 arasında gerçekleşir, testeron hormonunun yükselmesine paralel olarak enzim tesiri de vardır. Diğerleri yanında kasların anaerop kas çalışma kapasitesinde gelişme görülür Anaerop kapasite,ergenliğe girildiğinde büyük artış gösterir.

Çocuklarda glikolitik kapasitesinin az olmasına karşılık oksidativ kapasite yeteneği ile dengelenmiştir hücrelerdeki alış veriş daha iyidir. Çocukların aerop yoldan enerji kazanma yetenekleri yetişkinlere oranla daha kolaydır.

Tutarlı Bir antrenman Düzenlenmesi İçin Her Bir Yaş Kategorisinin Psikofiziksel karakteristiği

Çocuk ve gençlerin antrenman programlarının optimal olarak düzenlenmesi için, her yaş grubunun psikofiziksel özelliklerini ayrı ayrı incelemeye gerk vardır. Yalnızca bu bilgiler yaşa ve gelişime uygun ,çocuk ve gençlerin önem ve ihtiyaçlarına yönelik antrenmanların nasıl olması gerektiğini bize gösterirler.

Tabela 4 de daha sonra sırasıyla açıklanacak olan yaş gruplarına topluca bakışı bulabilirsiniz. Birbirlerinden kesin sınırlarla ayrılmazlar. Bir gruptan diğerine geçiş akıcı ve dalgalıdır.


medium none; medium none; medium none; medium none; 0cm 3.5pt 0cm 3.5pt; mso-border-alt: solid text .5pt" border=1>


3.5pt; 3.5pt; 0cm; WIDTH: 238.65pt; 0cm" width=318>
Yaş basamakları
3.5pt; 3.5pt; 0cm; medium none; WIDTH: 238.65pt; 0cm; mso-border-left-alt: solid text .5pt" width=318>
Kalender yaşı

3.5pt; medium none; 3.5pt; 0cm; WIDTH: 238.65pt; 0cm; mso-border-top-alt: solid text .5pt" width=318>
Süt yaşı
3.5pt; medium none; 3.5pt; 0cm; medium none; WIDTH: 238.65pt; 0cm; mso-border-top-alt: solid text .5pt; mso-border-left-alt: solid text .5pt" width=318>
0 - 1

3.5pt; medium none; 3.5pt; 0cm; WIDTH: 238.65pt; 0cm; mso-border-top-alt: solid text .5pt" width=318>
Küçük çocuk yaşı
3.5pt; medium none; 3.5pt; 0cm; medium none; WIDTH: 238.65pt; 0cm; mso-border-top-alt: solid text .5pt; mso-border-left-alt: solid text .5pt" width=318>
1 3

3.5pt; medium none; 3.5pt; 0cm; WIDTH: 238.65pt; 0cm; mso-border-top-alt: solid text .5pt" width=318>
Okul öncesi
3.5pt; medium none; 3.5pt; 0cm; medium none; WIDTH: 238.65pt; 0cm; mso-border-top-alt: solid text .5pt; mso-border-left-alt: solid text .5pt" width=318>
3 6/7

3.5pt; medium none; 3.5pt; 0cm; WIDTH: 238.65pt; 0cm; mso-border-top-alt: solid text .5pt" width=318>
Erken okul çocuğu yaşı
3.5pt; medium none; 3.5pt; 0cm; medium none; WIDTH: 238.65pt; 0cm; mso-border-top-alt: solid text .5pt; mso-border-left-alt: solid text .5pt" width=318>
6/7 10

3.5pt; medium none; 3.5pt; 0cm; WIDTH: 238.65pt; 0cm; mso-border-top-alt: solid text .5pt" width=318>
Geç okul çocuğu yaşı
3.5pt; medium none; 3.5pt; 0cm; medium none; WIDTH: 238.65pt; 0cm; mso-border-top-alt: solid text .5pt; mso-border-left-alt: solid text .5pt" width=318>
10 – Ergenliğe giriş

3.5pt; medium none; 3.5pt; 0cm; WIDTH: 238.65pt; 0cm; mso-border-top-alt: solid text .5pt" width=318>

3.5pt; medium none; 3.5pt; 0cm; medium none; WIDTH: 238.65pt; 0cm; mso-border-top-alt: solid text .5pt; mso-border-left-alt: solid text .5pt" width=318>
(bayanlar 11/12; Erkekler 12/13

3.5pt; medium none; 3.5pt; 0cm; WIDTH: 238.65pt; 0cm; mso-border-top-alt: solid text .5pt" width=318>
Birinci ergenlik çağı
3.5pt; medium none; 3.5pt; 0cm; medium none; WIDTH: 238.65pt; 0cm; mso-border-top-alt: solid text .5pt; mso-border-left-alt: solid text .5pt" width=318>
Bayanlar 11/12 13/14

3.5pt; medium none; 3.5pt; 0cm; WIDTH: 238.65pt; 0cm; mso-border-top-alt: solid text .5pt" width=318>
Ergenlik
3.5pt; medium none; 3.5pt; 0cm; medium none; WIDTH: 238.65pt; 0cm; mso-border-top-alt: solid text .5pt; mso-border-left-alt: solid text .5pt" width=318>
Erkekler 12/13 14/15

3.5pt; medium none; 3.5pt; 0cm; WIDTH: 238.65pt; 0cm; mso-border-top-alt: solid text .5pt" width=318>
İkinci ergenlik çağı
3.5pt; medium none; 3.5pt; 0cm; medium none; WIDTH: 238.65pt; 0cm; mso-border-top-alt: solid text .5pt; mso-border-left-alt: solid text .5pt" width=318>
Bayanlar 13/14 17/18

3.5pt; medium none; 3.5pt; 0cm; WIDTH: 238.65pt; 0cm; mso-border-top-alt: solid text .5pt" width=318>

3.5pt; medium none; 3.5pt; 0cm; medium none; WIDTH: 238.65pt; 0cm; mso-border-top-alt: solid text .5pt; mso-border-left-alt: solid text .5pt" width=318>
Erkekler 14/15 18/19

3.5pt; medium none; 3.5pt; 0cm; WIDTH: 238.65pt; 0cm; mso-border-top-alt: solid text .5pt" width=318>
Yetişkin yaşı
3.5pt; medium none; 3.5pt; 0cm; medium none; WIDTH: 238.65pt; 0cm; mso-border-top-alt: solid text .5pt; mso-border-left-alt: solid text .5pt" width=318>
Her ikisi de 17/18 yada 18/19
Tabela 4 : Takvim yaşına göre yaş kategorilerinin dağılımı (6)



Süt ve küçük Çocuk Yaşları:

Bu yaşlar çocuğun genel gelişimi için önemli yaşlardır. Motorik gelişiminde Önemli yer tutan yürümeyi öğrenme ve buna bağlı olarak sosyal uyum bu yaşlarda oluşur.

Programlanmış hareketler, dolayısıyla antrenman anlamsızdır. Çocuğun Psikososyal ve motorik olarak optimal gelişmesi için anne babanın Çocuğunun ihtiyaçlarını karşılayan ve gelişimi için gerekli olan çevreyi Yaratması gereklidir.(6)

Okul öncesi çağı:
3 yaşından 6/7yaşlarında okula girinceye kadar geçen süreyi kapsar “çocuğun altın yılları” olarak adlandırılabilir. Bu yaş gurubu hareket ve oyun ister . bütün bilinmeyene karşı “meraklılık” (Özellikle “Sorma yaşında”4/5 yaşlarında) Konsantrasyon yeteneği çok az oluşu sürekli aktivite değiştirmeleri söz konusudur: Oyunun etkisiyle pratik hareketler ve hareket yeteneği gelişir . Oyunu kısıtlayıcı her türlü yasak , çocuğun gelicekteki başarı yeteneğine negatif yönde etki eder

Erken okul çağı:
Erken okul çağı okula başlangıç yaşı ile(6./7.Yaş) aşağı yukarı 10 yaşına Kadar ( İlkokul bitirme yaşı).
Bu yaşlar çocuğun atılgan, hırçın, aceleci hareketlerinin olduğu ve ancak Bu fazın sonuna doğru normal ölçülere döndüğü yaşlardır. Bu hareketlilik isteği sonucu oluşan spora ilgi ve bunun sonucunda da bir spor kulübüne girme isteği bu yaşlarda fazladır. buna en canlı örnek yaz spor okullarının daha çok bu yaşlara hitap eder olmasıdır. Bu yaşların diğer önemli karakteristikleri:Psikolojik dengenin iyi olması, hayata Optimistçe yaklaşım, aldırış etmeyen-kayıtsız, ateşli-şevkli, fakat kritiksiz bilgi ve beceri kabiliyeti.

İyi vücut şartları nedeniyle (çocukların küçük,hafif ve şirin oluşları ve iyi bir Kuvvet - kaldıraç ilişkisi oluşturmaları) bir önceki yaş gruplarına göre konsantrasyon yeteneği, motorik özelliklerini daha detaylı yönlendirme yeteneği detaylı informasyon alımı - ve değerlendirme yeteneği ile erken okul çağı harika bir öğrenme yaşı oluşturur.(6)


Bu yaşlarda kısa koşular, alçak engeller yada banklar üzerinden atlama ve sıçramalar, hafif cisimlerle atmalar içeren hareketleri yalnızca oyun formunda uygulanmalıdır. “Oyun oynayan çocuklara bakın neye ihtiyacınız olduğunu anlayacaksınız.”

Özellikle taklit oyunları bu yaşlara özgü oyunlardır.Erkek çocuklarda çeşitli ulaşım araçları(motosiklet, araba, uçak vs.) buna karşılık kız çocukları ev yaşantısına örnek oyunlara ihtiyaç duyarlar. Burada kullanılması gereken oyunların bütün çocukların katılmayı isteyeceği türden oyunlar olmasına dikkat edilmelidir. Seçilen hareketler mutlaka oyun formunda olmalı, aralarda sık sık dinlenmeye özen gösterilmelidir.


Geç Okul Çağı:
Geç okul çağı aşağı yukarı 10 yaşından başlar ergenliğe girişe kadar sürer.

Bu yaş grubu genelde”En iyi öğrenme yaşları” olarak ta tanınır. Bir önceki yaş grubundan geçiş akıcı ve yavaş olur.

Kuvvet yük arasındaki ilişkinin iyileşmeye devam etmesi” hızlanmış gelişme, proporsiyonların optimal hale gelmesi, belirli bir kuvvet gelişimi, boy ve iyileşmenin olması “çocuğa bu yaşlarda vücudun hakimiyetini kazandırır “kedi çevikliği sağlar.”

4pt; 4pt; 1pt; 1pt">
“En iyi öğrenme yaşlarında”değişik varyasyonlarda ve çocuk olduğunu unutmadan, fakat hedefe yönelik kabaca spor tekniğinin hatta, mümkünse tekniğin en ince ayrıntılarına kadar öğretilmesi önemlidir. Çocuktaki hareket zenginliğinin çok yönlü gelişimi hareketlerin orta kaliteden ve yarım yamalak öğretimi değil, doğru ve mükemmel olmalıdır. Harika öğrenme yeteneği başlangıçtan itibaren değerlendirilmelidir. Burada üstüne basarak durmamız gerekli konu çocukta yanlış hareketlerin kesinlikle otomatikleşmemesine özen göstermeliyiz. “Daha sonra doğrusunu öğretmenin zorluğu açısından.”

Daha sonra başarıya yönelik sporu etkileyecek olan temel koordinasyon, erken ve güç okul çağlarında oluşur. Tespit edilmesi bir başka konu, her yaş grubu bir yaş grubunda öğretilen basamakların üzerine öğretildiğinden birbirine bağımlıdır ve her biri ayrı ayrı önem taşır.(6)

1.Ergenlik Çağı Fazı:
Birinci ergenlik çağı- iki grupta incelenmelidir.-(kızlarda)11/12(erkeklerde) 12/13 yaşlarında başlar ve (kızlarda) 13/14 (erkeklerde) 14/15 yaşlarına kadar devam eder.
Bu yaşlada boy ve kilo artışı görülür, kuvvet yük ilişkisi bozulur ve kötüleşir ve buna bağlı olarak koordinasyon bozulur.

Hareket kontrol yeteneği bozulur. Bazı istekleri yerine getiremez:Bu yaşta istenn hareketin yapılamaması tipik özelliklerindendir.

Diğer yandan ergenliğin birinci dönemindeki yaşlarda koordinasyonel özelliklerin en çok gelişebileceği yaşlardır. Bu yeni değişim antrenmanda değişiklikler gerektirir.
Birinci ergenlik çağı fazında ağırlık koodinasyonel yeteneklerin iyileştirilmesi olmalı, koodinasyon yeteneklerinin stabil kalması ve mümkünse bir parça geliştirmeye çalışılmalıdır.

Bu yaş grubunun önündeki entellektualitenin gelişmesi yeni formlardaki hareket öğrenimini mümkün kılar.
Anlaşmazlık konularını anne babanın tanıdığı vesayete dayandırmadan çözümlenmelidir.Yüklemenin dozu inişli çıkışlı motivasyon durumu göz önünde bulundurarak ayarlanmalıdır

Birinci ergenlik çağı fazı spor açısından kesintiye uğradığı dönemdir.Nedenler kataloğunun ilk sıralarında antrenmanın düzenlenmesinden doğan hatalar (sert,tek yanlı) ve her şeyden önemlisi gençliğin yönlendirilmesi.

Gençlerin büyük bir bölümünün neden sporda çok önemli olan bu gelişme çağlarında spor faaliyetlerini durdururlar.

Bu antrenör için en zor görevlerden biridir.(sabırlı,onların kişiliklerini göz ardı etmeden ve isteklerine saygı göstererek idare etmek ve individuell dozda antrenman programı) Bir yandan himayesindeki sporcunun motivasyonunu ayakta tutup spora devam etmesini sağlamalıdır, diğer yandan anlaşmazlıkları uygun pedegojik yeteneğiyle doldurarak çözüme ulaştırmalıdır.


Çizim 8’de yaşlara göre genel interese dağılımlarını, çizim 9’da ise spora interese duyanların motivasyonlarını bulabiliriz.





Çizim 8: Gençlik yaşlarında hayat perspektivinin gelişimi.





Çizim 9: Gençlerde spor motivasyonumu gelişimi.

2. Ergenlik Çağı Fazı:

İkinci ergenlik çağı kızlarda 13/14 yaşlarında, erkeklerde 14/15 yaşlarında başlar ve kızlarda 17/18 erkeklerde ise 18/19 yaşlarına kadar sürer. Bu fazın sonunda çocuktan yetişkinliğe geçiş olur. En belirgin özellikleri büyüme ve gelişme parametrelerinin azalmasıdır. 13/14 yaşlarındaki gençlerde yıllık boy ve ağırlık 10 cm ve 9.5 kg , artık bu yaşlarda 1-2 cm boy ve 5 kg ağırlıktan yukarı çıkmaz.
Boy atma yerini enine büyümeye bırakır ve proporsiyonlar arası denge kurulmaya başlar. Buda koordinasyon yeteneğinin tekrar düzelmesinde etkili olur. Kazanılan kuvvet ve bu yaşlarda tespit edilebilen hareket öğrenme yeteneği, sporda başarı için gerekli optimal şartların tekrar bir araya gelmesini sağlar.İkinci ergenlik çağında eşit ağırlıkta kondisyonal ve koodinatif yeteneklerin en yoğun bir şekilde öğretilebildiği, dolayısı ile geç okul çağından sonra tekrar motorik özelliklerin en yoğun şekilde antrene edilebildiği yaşlardır. Zor hareketler kolay öğrenilir çok iyi korunur.(6)

Bu yaşlar gençlerin “ikinci altın öğrenme çağlarıdır.” Bazı spor branşlarında ikinci ergenlik çağı en yüksek performansın gösterildiği yaşlardır. Bu nedenle bütün antrenman metodları kullanılır, içerik olarak yetişkinlerin antrenmanları gibi olurlar.