>SPORCULARA VE TAKIMLARA MENTAL DESTEK
>


>HAFTADA İKİ MAÇ OYNAMA İLE İLGİLİ YANLIŞ YAKLAŞIMLAR
>


Türkiye de yıllardan beri gerek teknik direktörlerin gerekse sporcu ve yorumcuların haftada iki maç olayına klasik yanlış bir yaklaşımı vardır. Hafta içi Avrupa veya Türkiye de kupa maçları yapan sporcuların ve takımların hafta sonundaki maçlardaki düşük performans göstermeleri tamamen fiziksel sebeplere dayandırılır bu tamamen yanlış olan bir yargıdır. Bugün dünya da uzmanların görüşüne göre sporcuların fiziksel maç yorgunluğunun 36 saatte vücuttan attıkları belirtilmektedir. Bu beslenme, dinlenme, masaj ve yenilenme antrenmanı ile mümkündür. Zaten maç yapan sporcular normalde maç gününe ait olan iki antrenmanları iptal edilmektedir. Maçta ortalama 12 km koşan bir orta saha oyuncusu 2 antrenman sonucunda 12 km koşmuş olmaktadır veya buna yakın bir performans göstermektedir.
Peki, o zaman neden birçok sporcu haftada iki gün maç yapmakta zorlanmaktadırlar? Bunun sebebi tamamen psikolojik sebeplerdir. Spor psikolojisinde var olan negative self-fulfilling prophecy (kişisel olumsuz şartlanma) teorisi bunu çok iyi açıklamaktadır. Bu görüşe göre sporcular bazı durumlarda olumsuz olarak bir şeyin gerçekleşeceğine inanırlar mesela haftada iki maç çıkaramamak veya bazı takımlara ve sporculara karşı şansının tutmadığına inanmak gibi. Bu tür düşünceler çok ciddi psikolojik engeldir çünkü sporcular daha maça çıkmadan olumsuz düşünceleriyle maçı zihninde bitirmiştir. Doğal olarak sahaya çıkan sporcu ve takımlar en ufak bir olumsuzluk karşısında çok çabuk demoralize olarak etkili performans gösterememektedirler. Amerika da yapılan araştırmalarda doktorlar siğilleri olan hastalara şekerli su vererek kanamalı ülser rahatsızlığı çeken hastalara da damıtılmış su enjekte ederek tedavilerinde %70 başarı sağlamışlardır. Çünkü doktorlar hastalarına verdikleri şekerli ve damıtılmış suyu çok etkili bir ilaç diye tanıtmışlar (Samuels&Samuels, 1975). Görülen o ki kişinin inançlarının etkisi göz ardı edilemeyecek kadar önemli bir etkendir.
O zaman sporcular kendilerini haftada iki maça psikolojik olarak nasıl hazırlamalılar? Elbette bu uzman spor psikologlarının (mentör) denetiminde olmalıdır çünkü sporculara uygulanacak tekniklerin tüm detaylarıyla uygulanması gerekmektedir. Mesela bu uygulanacak tekniklerden bir tanesi zihinde canlandırmadır. Bu zihinsel teknik ile sporcular kendilerini 2-3 gün içinde motive ve konsantre edebilirler. Sporcular antrenman saatleri dışında günde 1-2 defa 10 ar dakikalık zihinde canlandırma yöntemiyle 3 gün gibi kısa bir sürede kendilerini maça 3 günde hazırlayabilirler. Zihinde canlandırma yapılırken takip edilecek önemli unsurlar vardır. Bunlar:
1- Mümkün olduğunca 5 duyu organının (duyma,görme,tatma,koklama ve dokunma) zihinde canlandırmada kullanılması gerekmektedir.
2- Duyguların katılması (sevinç, çoşku, mutluluk ve heyecan gibi).
3- Yapılan hareketle gerçek zamanda olması.
Kısaca yukarıdaki özelliklere göre sporcu kornerden gelen topa kafa vurarak gol attığını zihninde canlandırdığı zaman sahada sporcuları, topu ve kaleyi görmesi lazım. Bunun yanında topa kafa vururken sıçramasını ve hareketlerini hissetmesi etrafındaki konuşmaları duyması ve golü attıktan sonraki o sevinci ve hazzı hissetmesi önemlidir. Bu pozisyon maçta ortalama kaç saniyede oluyorsa (3-4 saniye) zihinde canlandırmada o süre kadar yapılmalıdır. Eğer sporcular haftada 2 maç yapabileceklerine inanırlarsa ve bunun yanında zihinde canlandırma tekniğini kullanırlarsa haftada 2 gün maç oynama konusunda zorluk çekmeyeceklerdir. Hepimizin bildiği gibi NBA de sporcular 4-5 saat uçak yolculuklarından sonra haftada 2-3 maç yapmaktadırlar. Eğer sporcular haftada iki maç yapmanın kendilerini olumsuz etkileyeceğini düşünmeye devam ederlerse bu performanslarını olumsuz yönde etkileyecektir. O zaman her şey sporcu, antrenör, yönetici ve yorumcuların düşünce tarzında yatmaktadır.
Ömer Ateş
Spor psikoloji mentörü