DOĞADA SOĞUK


Doğa sporları yaparken soğuk sizi ısırmasın. Tırmanış ve doğa sporları meraklılarını Özellikle kış aylarında bekleyen risklerden biri de ‘soğuk ısırığı’, başka bir deyişle lokal donmadır. Soğuk ısırığı vücut dokularının donmasıyla gelişiyor. Eller, ayaklar, kulaklar ve özellikle de burun ucu en sık donan bölgelerdir. Soğuk kan dolaşımını kısıtlar. Bu kısıtlılık özellikle vücudun uç noktalarına daha az kan gitmesi anlamına gelir. Kulakların ve burun ucunun donma nedeni şudur. Kulaklar incedir ve fazla kan almazlar. Burnun ise soğuktan korunması zordur.

Kan Dolaşımı ve Soğuk: Soğuk ısırığı metallere ya da sıvı yakıtlara temasla da gelişebilir. Kan dolaşımı azaldıkça dokular donmaya başlar. Hücreler arasındaki su kristalleşir. Hücre içindeki suyu emerek büyür. Vücudu sıcak tutmak önemlidir. Vücut sıcaklığını korumak bu kan dolaşımını bozmayan giysilerin tercih edilmesiyle olur. Kat kat ve dar olmayan giysiler tercih edilmeli. Dar ayakkabılar da kan dolaşımını engeller. Dolayısıyla donmayı kolaylaştırır. Sigara ve alkol içmek de yüzey kan dolaşımını azaltır. Dolaşımı artırmak için ise el ve ayak parmaklarını hareket ettirmek, kolları hızla çevirmek işe yarar.

Soğuk ısırığı; “Yüzeysel donuk” ve “derin donuk” şeklinde ikiye ayrılır.

Yüzeysel donukta, yüz, burun, kulak, parmaklar gibi küçük dokular etkileniyor. Ciddiye alınmazsa derinleşebiliyor.

Derin donukta ise eller, ayaklar, bacak ve kolların bir bölümü gibi daha büyük dokular etkileniyor. Derin donuklarda büyük miktarda doku ya da bir organın tamamı kaybedilebilir.

KIYAFET VE SOĞUK: Her türlü doğa sporunda giysilerin önemi büyüktür. Doğada 3 kat giyinin. Giysilerin en önemli fonksiyonu vücut ısısını korumasıdır. Ancak hem hareketi kısıtlamamaları, hem de üç farklı katmandan oluşmaları önerilir.

Temel katman: Bu kat ilk önce giyilen ve tene direkt temas eden katman. Nemi dışarıya çabuk verebilmeli ve böylece vücudumuza temasını önleyerek gereksiz ısı kaybını önleyebilmeli. Islak iç çamaşırı, kuru bir iç çamaşırına göre yaklaşık 25 kat daha hızlı ısı kaybetmeye neden olabilir. Ayrıca çabuk kurumalı, ıslakken de izolasyon yeteneğini korumalı, esnek ve rahat olmalı. Geçmişte temel katman olarak yün iç çamaşırlar kullanılırdı. Zaten başka seçenek de yoktu. Ağır olması, su tutması ve tende rahatsızlık yaratması nedeniyle günümüzde pek tercih edilmiyor. Yünlülerin yerine sentetik kumaşlardan yapılma giysiler giyiliyor.

Orta Katman (Yalıtım): Orta katmanın görevi, vücudumuzun ürettiği sıcaklığı koruyabilmektir. Bu katmanda havayı tutabilecek malzemeler kullanılıyor. Yün giyim malzemelerinden oluşabilse de sentetik giysiler daha uygun. Ülkemizde bu tip kumaşlara genel olarak polar ismi veriliyor. Orta katman genelde yelek ya da ceket şeklinde oluyor. Önden fermuarlı bir malzeme, havalandırmayı kolaylaştıracağından tercih edilmeli. Durağan Hava en iyi izolatördür.

Dış (Koruyucu) Katman: Dış katmanın amacı, orta katmanı yağmur, kar ve rüzgâr gibi dış etkenlerden korumak. Bu malzemeler üstte ceket ya da uzun parka, altta ise pantolon ya da salopet şeklinde olabilir. Yapı olarak bu malzemelerin vücudu havalandırmaya yatkın olarak üretilmiş olmaları gerekiyor. Ceketlerin önden çift yönlü fermuara sahip olması ve koltuk altı
fermuarları olması tercih edilmeli. Nefes alabilir, su geçirmez goretex kumaşlar idealdir.

Tozluklar: Ayrıca tozluklar ayakkabılarla pantolon arasındaki boşluğu kar, su, çamur, toprak ve çakıl gibi şeylerden korumaya yarıyor. En iyi ayakkabı bile diz derinliğindeki karda tozluk olmadan bir işe yaramaz. Vücut ısımızı korumak için gerekli en önemli malzemelerden biri de şapka. Dört santigrat derecede vücut ısısının yüzde 50’sini, -15 santigrat derecede ise yüzde 75’ini başımızdan kaybedebiliriz. Ellerden meydana gelen ısı kaybı da çok yüksektir. Bu yüzden elleri korumak çok önemlidir.

BUNLARA DİKKAT

1. Donan bölgeyi asla ovuşturmayın. Bu zaten donuk olan dokuları parçalayarak zedeler ve daha fazla hasara neden olur.
2. Donan bölgeyi ten temasıyla, koltukaltı, ağza (ıslatmadan) sokarak veya eller arasına alarak ısıtın.
3. Normal bir parmağın içine sokulduğunda yanmayacağı (30°C- 35°C ) sıcak sıvı hazırlayın ve yarım saat uzvu içine yerleştirin.
4. Donan bölgeyi sakın direkt ısı kaynaklarına tutmayın. Dokuyu yakmaktan başka bir işe yaramaz.
5. Kabarcıkları patlatmayın. Bunlar iyiye işarettir. Kabarcıkları patlattıktan sonra enfeksiyon kapma
riskini göz önünde bulundurun. Eğer kabarcıklar kanlı ise asla doğa ortamında patlatılmamalı.
6. Donmuş ve kurtarılmış bölgede kan dolaşımı azalır. Yeniden donması çok kolaydır. Çözülmüş bir dokuyu yeniden dondurmak çok daha kalıcı hasarlara yol açar.
7. Uzvun tekrar donma ihtimali varsa çözülmemeli. Hasta hemen doktora götürülmeli.
8. Mağdura bol su verilmeli.

süpersiniz...teşekkürler