DİZ YAN BAĞ YARALANMALARI

[binali]

Reklam Alanı

DİZ YAN BAĞ YARALANMALARI
İç Yan Bağ Nedir?
Dizin iç kısmında yer alan, yüzeyel ve derin iki kısımdan oluşan bir bağdır. Yüzeyel kısım medial femoral epikondilden tibia iç yüzeyinin dört santim altına kadar uzanır. Derin kısım ise medial eklem kapsülünden başlar ve iç menisküse yapışır.
Dış Yan Bağ Nedir?
Dış yan bağ, posterolateral köşe adı verilen kompleks bir bağ grubunun parçasıdır. Dış yan bağ dışında bu grup içerisinde popliteofibuler bağ, popliteus bağı, arkuat bağ, kısa lateral bağ ve posterolateral eklem kapsülü yer alır.
Yan Bağların Görevi Nedir?
Her iki bağda dizin stabilitesinde çapraz bağlarla birlikte önemli rol oynarlar. İç yan bağ valgus, dış yan bağ ise varus streslerine karşı koyar. Ve dizin dışa veya içe açılmasını önler.
Yan Bağlar Nasıl Yaralanır?
İç yan bağ dizin iç kısmının açılmasına engel olduğu için ayakta dururken dize yandan gelen darbelerde aşırı gerilmeye bağlı olarak yaralanabilir. Bu durumda dizin iç kısmı açılırken dış kısmı daralır. Bu yaralanma tek başına olabileceği gibi diğer bağ yaralanmaları ile birliktede olabilir. İç yan bağ ile birlikte en sık yaralanan yapılar ön çapraz bağ ve menisküstür.
Dış yan bağda ise mekanizme tam ters olarak işler. Dizin iç tarafına gelen darbe ile dış taraf açılırken iç taraf kapanır ve dış yan bağda artan gerginlik yaralanmaya yol açabilir. Beraberinde posterolateral köşe yaralanması olabilir.
Bulgular Nelerdir?
En sık gözlenen bulgu bağ üzerine basmakla alınan hassasiyettir. Yırtılan bağ üzerinde şişlik meydana gelir. Ciddi yaralanmalarda hasta dizde boşalma olmasından şikayet edebilir. Bulgular yaralanmanın şiddetine göre değişiklik gösterir.
Evre I lezyon: Diz varus veya valgusa zorlandığında açılma 5 mm.den azdır. Yan bağda tam olmayan bir yırtık vardır. Bağın devamlılığı vardır ve bulgular genellikle hafiftir. Hasta yan bağ üzerine basınca ağrıdan şikayet eder. 1-2 hafta içerisinde konservatif tedaviyle spora dönebilirler.
Evre II lezyon: Diz varus veya valgusa zorlandığında açılma 5-10 mm arasındadır. Bağdaki yırtık tam değildir. Sıçrama veya pivot hareketi sırasında hasta dizinde boşalmadan şikayet edebilir. Ağrı ve şişlik daha belirgindir ve günlük işlere dönüş için 3-4 haftalık bir tedavi süresi gerekir.
Evre III lezyon: Diz varus veya valgusa zorlandığında açılma 10 mm.den fazladır. Bağ tam yırtıktır. Bağ üzerinde belirgin hassasiyet ve şişlik vardır. Hasta dizini bükmekte zorlanır. Dizde boşalma normal yürüyüşte dahi olur.
Tanı Nasıl Konur?
Yan bağ yaralanmalarında tanı sıklıkla klinik olarak konur. Ön-arka ve yan grafilerde avülsiyon tipi kırıklar görülebilir. MRG diğer eklem içi dokularda eşlik eden yaralanma olup olmadığını göstermek için değerlidir.
Tedavi Nasıl Planlanır?
Erken dönemde eğer diz içerisinde bir şişlik varsa artrosentez yapılarak dizdeki kan boşaltılmalıdır. Erken dönemde bandaj uygulaması, hareketin kısıtlanması ve buz uygulanması hastanın rahatlatılması açısından önemlidir. Bundan sonraki süreçte iç ve dış yan bağlar için farklı yaklaşımlar söz konusudur.
İç Yan Bağ: Fizik tedavi öncelikli olarak düşünülmelidir. Yaralanmanın şiddetine göre değişen farklı programlar uygulanır. Evre I yaralanmalarda kompresyon, elevasyon, ve buz uygulama tavsiye edilir. Kısa süreli koltuk değneği kullanımı önerilir. Üzerine ağrının izin verdiği ölçüde yük vermesine müsaade edilir. Erken harekete başlanması önemlidir. Evre II yaralanmalarda ekstansiyonun son 20 derecesini kısıtlayan ancak tam fleksiyona izin veren menteşeli bir dizlik verilir. Üzerine ağrının izin verdiği ölçüde yük vermesine müsaade edilir. Bağlara stres binmeden diz çevresi kaslarını kuvvetlendirmek için kapalı zincir egzersizlere başlanır. Evre III yaralanmalarda dizlik en az dört hafta süreyle kullanılmalı, üzerine erken dönemde yük verilmemelidir. Bu yaralanmalarda iyileşme süresi 8-12 haftadır.
İç yan bağ yaralanmalarında konservatif yöntemler sıklıkla yeterlidir. Ancak eğer hasta bu tedaviden fayda görmezse çapraz bağ veya menüsküs lezyonu açısından tekrar değerlendirilmeli ve cerrahi planlaması yapılmalıdır.


Dış Yan Bağ: Dış yan bağ içe göre çok daha yavaş iyileşir. Başlıca sebebi kollajen yoğunluğunun farklı olmasıdır. Evre I ve II yaralanmalar iç yan bağ gibi tedavi edilir. Ancak menteşeli dizlik en az 4-6 hafta kullanılmalıdır. Evre III yaralanmalarda ise cerrahi gerekir, çünkü posterolateral köşe sıklıkla yaralanmaya eşlik eder ve dizde rotasyonel stabilite kaybı olur. Ameliyat sonrası yaklaşık 3 ay dizlik kullanımı ve yoğun fizik tedavi programı gereklidir.