ÇOCUKLARDA SPOR YARALANMALARI

[binali]

Reklam Alanı

ÇOCUKLARDA SPOR YARALANMALARI




Spor yaralanmaları matrokravma ve mikrotravma olmak üzere iki tipte görülür. Makrotravma belirgin bir yaranma sonucu olan yaralanmalardır. Bazen kontüzyon veya omurilik yaralanması ya da kırık veya çıkık gibi ağır derecede olabilen akut yaralanmadır. Mikrotravma ise başlangıçta mikroskopik olduğu için genellikle dikkat çekmeyen fakat tekrarlandıkça ağrıya ve bazen önemli işlev kaybına yol açabilen travmalardır. Stres kırıkları ve aşırı kullanıma bağlı sendromlar mikrotravma örnekleridir. Spor sırasında her türlü yaralanma görülebilir ancak belirli bir yaş grubunda ve belirli bir spora özgü yaralanmalar vardır. Aşağıda önlem ve tedavisi ile birlikte bazı sporlara özgü yaralanma tipleri yer almaktadır.

BASKETBOL


Yakın temas sporlarından olduğu için pek çok yaralanmaya açıktır. El yaralanmaları sıktır.
<UL>
>Parmak ucunu düzeltememe parmak ucuna topun çarpmasıyla oluşur.
>Kaleci parmağı topun çarpmasıyla veya düşme sonucunda baş parmağın dışa doğru zorlanmasıyla meydana gelir.
>Parmak kırıkları yada çıkık sık görülür. Önlemek için en iyi yol parmaklar yerine elin tamamının kullanıldığı uygun yakalama tekniğinin öğrenilmesidir.
>Diz önünde ağrı (ossgood schlatter)
>Diz yaralanmaları (koşucu dizi, atlayıcı dizi) Bu tip yaralanmalar iyi bir kondüsyon ve spor öncesi ısınma yapılarak önlene bilir.[/list]

KOŞMA


Özellikle vücuda çok fazla yüklenildiği yarış dönemlerinin başında tibia ve metatarslarda stres kırıkları görülebilir. Kemik kondüsyonu prensibine göre kas gücü kemiğe oranla daha hızlı gelişir. Bu nedenle 3-4 haftalarda kemik gücünün kas gücü seviyesini yakalayabilmesi ve stres kırığının önlenebilmesi amacıyla antremanın sınırlandırılması akıllıca olacaktır. Bir başka önlemde koşuya uygun ayakkabı kullanımı ve koşu zemininin iyi seçilmesidir. Koşucularda incik splintleri ve ön bacak ağrısı sıktır. Plantar fasit koşularda sık görülür. Uygun ayakkabı ve koşu zeminin seçilmesi sorunun önlenmesinde önemlidir.


FUTBOL


Özellikle kas yaralanmaları sık olarak görülür. Yana doğru uzanma kalça abduktor lif kopması, öne doğru uzanmalar ise hamstringte lif kopmaları olabilir. Spor öncesinde yeterli ısınma yaralanma riskini azaltır. Çarpışma sonucu kafa yaralanmaları görülebilir. Fakat tekrarlanan kafa vuruşlarının kronik ensefalopatiye ( beyin hasarı ) neden olduğu bilinmektedir.Orta öğretim dönemine kadar çocukların kafa vuruşlarından uzak durmaları önerilir.
Bacağa gelen direk vuruşlar tibia kırıklarına neden olabilir, koruyucu malzeme kullanmak gereklidir.
Futbolcularda diz yaralanmaları ve ayak burkulması sıktır.
Baş ve boyun yaralanmaları kafa içi kanama boyun omurlarında kırık ve kayması guadriplejiye (feçlere) neden olabilir. Lumbar spondilozis ve spondilolistezis pars interarti külaris yaralanmasına bağlı olarak oluşur ve bir tür stres kırığıdır.
Omuz separasyonu , omuz üzerine düşmelerde sıktır.Parmak kırık ve çıkıkları ( dislokasyon ) da sıktır.


HALTER


Uygun olmayan kaldırma teknikleri ve aşırı antreman nedeniyle bel ağrıları görülür.Haltercilerde köprücük kemiğinin uç kısmında kemik erimesi bildirilmiştir. Bu aşırı antremana bağlı olarak oluşan inflamasyon cevabı köprücük kemiğinin uç kısmında erimeye yol açar. Kaldırma sırasında ellerin birbirine yakın tutulması , bu bölgeye (akromio klavikular ekleme) binen stresi ( yükü ) azaltacağından bu sorunun önlenmesini veya atletin egzersize devam edebilmesini sağlar. İstarahat genellikle sorunu ortadan kaldırır ancak daha inatçı olgularda bu kemiğin çıkartılması gerekli olabilir. Biseps tendon yaralanması, omuz ayrılması, omuz çıkığı, dirsek çıkığı ve başparmak yaralanmaları haltercilerde görülebilen yaralanmalardır.


GÜREŞ


Yakın tamas sporlarından olduğu için sık yaralanmaların görüldüğü bir spordur. Parmak, dirsek, omuz sık olarak yaralanan bölgelerdir.Güreşçinin kafa üstü yıkılması sırasında boyun hizasında omurilik yaralanması görülebilir. Baş bir yana doğru zorlandığında kola giden sinirleri (brakial pleksusun yaralanması) gererek el ve kolda uyuşukluk ve karıncalanma görülmesine yol açabilir.


BEYZBOL


Dirsek yaralanmaları fırlatma gerektiren sporlarında sık görülür. Dirsek üzerindeki valgusa binen yük fırlatma sırasında dirseğin iç yan tarafında gerilme , dış yan tarafında ise sıkışmaya neden olur. Bu olay çocukta ,fleksör tendonların mikro düzeyde yırtılmasına ve dirsek iç kısmının enflamasyonuna yol açar. Adolesanda ise artan güçle birlikte, epifiz veya büyüme plağında kopma kırıkları görülebilir. Dış yan tarafta ise kapitellumdaki bir kemik parçasının kanlanmasının azalması nedeniyle gevşeyip eklemde serbest bir cisim haline geldiği osteokondritis dissecans meydana gelebilir. Bu sorunu çözmek için genellikle ameliyat gerekir.


Önlemek için en iyi yol , küçük liglerde oynayan sporculara kondüsyonunu yanında uygun fırlatma tekniğinin öğrenilmesidir. Yapılan çalışmalar genç bir beyzbolcunun fırlatma sayısının haftada 35 ‘inin üzerine çıkmaması gerektiği gösterilmiştir.


Fırlatıcı omuzu : Atıcı fırlatma sporları yapan gençlerde humerus başının maruz kaldığı tekrarlanan stresten kaynaklanır ve humerus üst ucunun büyüme kıkırdağında stres kırığına neden olur. İyileşme sağlanması daha fazla zararı önlemek için tam bir dinlenme gerekir. Fırlatıcı omzunun bir başka şekilde omuz sıkışmasıdır. Bu durum rotator cuf tendonlarının (omuzun döndürücü kılıfının) aşırı kullanımına ve sıkışmasına bağlıdır ve humerus başının gerilip öne doğru kaymasına ve akromiyon ve korakoakromiyel ligamente karşı zorlanmasına yol açar.


Omuz ayrılması (ac sperasyonu : Özellikle kol üstüne düşmeler sonucu görülür. Omuzdaki darbenin akromioklaviküler eklemin yaralanmasına , bazen de eklem ligamanlarının ayrılmasına yol açmasıdır.


HOKEY


Diğer oyunculara veya borda çarpma sonucunda baş ve boyun yaralanmaları görülebilir.Sopa ile direk darbe ile ağır yaralanmalar meydana gelebilir. Koruyucu malzeme ve kuralların uygulanması bu tür yaralanmaları azaltabilir.


BİNİCİLİK


Bel ve diz ile ilgili zorlanmalara sıkça rastlanır. Oturma pozisyonuna bağlı gelişir. En ciddi yaralanmalar baş veya boynu etkileyen düşmelerde meydana gelir başlık takılması önemlidir. Düşmeye bağlı çeşitli kırıklar olabilir. Omuz üzerine düşmeler omuz ayrılmasına yol açabilir.


BU PATENİ


Genellikle ayak ve ayak bileği ile ilgili yaralanmalar görülür. Fibulanın alt ucunun stres kırığı görülebilir. Paten tekerleklerinin aşırı hareketleri sonucunda ayağın yerden kaldırılmasıyla birlikte bileğin dışa dönmeye zorlaması stresi altında kalmasından kaynaklanır. Ayak ve bileğindeki yaralanmalar kayma sırasında yani ayak ve bileğin yere doğru yöneldiği sırada meydana gelir. Sonuçta bilekte burkulma (sprain-incinme) veya kırıklar görülebilir.


Düşme sonucunda elde skafoid ve radius alt ucu kırıkları sıktır.


Ayağa uygun olmayan patenler ayakkabılar topuk arka kısmının aşırı hassasiyete yol açarak patenci topuğu veya pump – bumba neden olabilir.Normalde topuk kemiğini koruyan bursanın (kemiklerin cilde yakın olduğu yerlerde bulunan sıvı kesesi) hassaslaşması ve inflame olmasıdır (şişmesi) ve oldukça ağrılı olabilir.


Tedavisi buz , istirahat anti inflamatuar ilaç ve uygun ayakkabı ( paten ) kullanılmasında oluşur. Nadiren ameliyat gerekir.


BİSİKLET


Bisiklet sporu yapanlarda en çok kafa yaralanması görülür ve sıklıkla öldürücüdür. Bu nedenle tüm bisiklet sürücüleri için başlık kullanımı önerilmelidir.
Aşırı zorlanmaya bağlı; Sele üzerinde uzun süreli oturmak ,sinirler üzerinde baskı oluşturarak penise kanın gitmesini engelleye bilir ve bazen geçici olarak impotans veya sürekli ereksiyon görülür.


GOLF


Golfte sırt ağrısı görülür. Önlemek için uygun vuruş tekniği , iyi bir kondüsyon ve oyun öncesi ısınmanın yapılması gerekir.


Golfçü dirseği ve tenisçi dirseği yumusak ve dengeli vuruş yapamayan golf sopasını çok sıkı tutan veya çok sık vuran golf oyuncularında sık görülür.


JİMLASTİK


Bayan jimnastikçilerde spondilozis sık görülür. Arkaya adım atma gibi jimnastikte sık kullanılan vücudun aşırı gerilme durumuna bağlıdır. Bir tür stres kırığı şeklinde de görülebilir. Karın ve spinal (bel) kasların güçlendirilmesi ile önlenir. Dirseğin aşırı zorlanması kasların güçlendirilmesi ile önlenir.


Dirseğin aşırı valgus pozisyonunda fazla yük taşınmasından dolayı dirsek yaralanmaları ( bu spor genellikle genç bayanlar tarafından yapılır. ) küçük lig dirseğine benzer sorunlara yol açabilir. Bilekteki alt radial epifiz yada büyüme plağının sürekli strese uğraması sonucunda genç jimnastikçilerde bilek ağrısı yaygındır .İhmal edildiği taktirde büyüme plağının erken kapanması ve madelung deformitesine (el bileğinde anormal gelişme) yol açabilir.


Genç jimnastikçilerde diz ağrısı özellikle osgood schlatter hastalığı ,patellar tendonit ve patello – femoral sendrom çok sık görülür. Avuç içlerinin direksiyon kollarına baskı yapmasına bağlı olarak karpal tünel sendromu görülebilir.Dizleri üzerine çok yük bindiren bisiklet sürücülerinde oldukça sık olarak kuadriseps veya patellar tendiniti ve ön diz ağrısı ( kondromalazi patella) görülür.


BOKS


Baş ve beyin yaralanmaları bu spor dalında görülen en sık ve en riskli yaralanmalardandır ve boksörlerin temel hedeflerinden biridir. Yakın görme bozukluğu olan boksörlerde göz darbeleri sırasında retina yaralanmaları daha fazla görülür.Bu nedenle boksa başlamadan önce bu risk açısından hekime danışılmalıdır.


DANS


Genç dansçılarda kalça snapping ( gevşekliği ) görülür. İliotibial bandın büyük trokantere sürtülmesi veya daha seyrek olarak iliopsoas tendonun femur boynuna sürtünmesi nedeniyle kalçada gevşeklik ( spaping ) görülür. Her iki durumda da gövde kasları kalçanın iliopsoas ve eksternal rotatörlerini güçlendirmek ve germek amacıyla fizik tedavi ve istirahat gerekir.


Özellikle sıkı antreman dönemlerinde ayağın metatarslarının stres kırıkları nadir değildir.Ayağını dışa basan dansçılarda ayak burkulması sıkça görülebilir.


DALMA


Genellikle sığ suda dalma veya bir yere çarpma sonucunda omurilik yaralanması meydana gelir. Eğitim ve uyarı işaretlerinin kullanılması ile önlenir.
Hızlı dalgıçlarda vücudun suya çarptığı andaki etki sonucunda bilek veya omuz yaralanmaları görülebilir. Tramplen egzersizleri osgood – schlatter hastalığı veya koşucu dizi gibi diz sorunlarına yol açabilir.


YÜZME


Yüzücü omzu döndürücü kasları(rotator cuff tendonlarına) sürekli olarak aşırı yük (mikrotravma) binmesi durumunda görülür ve humerus başının zayıflayıp öne doğru kaymasına neden olur. Sonuçta akromion ve korako – akromiyal ligament ve akromiyonun rotator cuffı sıkıştırmasına bağlı ağrı ve sıkışma sendromuna yol açar. Tedavi istirahat , buz ve antiinflamatuvar ilaçlardır.Uygun yüzme tekniğinin uygulanması veya alternatif bir stil geliştirilmesi sorunun önlenmesinde etkilidir.


Kurbağa : Diz iç kollateral ligamenti üzerinde aşırı yük binmesine bağlı zorlanma olablr. hareketlerin daha yavaş ve hafif yapılması ile önlenebilir.


Kelebek : Stilinde sırt ağrısı gelişebilir ve sırt üzerine yük binmesinden oluşur. Antreman yoğunluğunun azaltılması ve alternatif yüzme stillerinin geliştirilmesi sorunun önlenmesinde yardımcı olabilir.


TENİS


Backhand vuruşlarda dirseğin dış yanına tekrarlanan yük binmesiyle tenisçi dirseği (lateral epikondilit) görülür. Büyük boy raket ve aşırı gergin raket kullanımı ve uygun vuruş yapılmaması nedenleri arasında sayılır. Dominant el üzerindeki yükü azaltmak amacıyla genç oyuncularda çift el backhand vuruş tekniği tercih edilebilir. Fırlatıcı dirseğinden farklı şekilde dirsek yaralanmaları da tenisçilerde sık görülür. Diz yaralanmaları (özellikle menisküs yırtığı), ayak bileği burkulmaları ve omuz zorlanmaları sık olarak karşılaşılan yaralanmalardır.


TROMBOLİN


Deneyimli jimnastikçilerde bile baş ve omurilik yaralanmaları görülebilir.Spor yada egzersiz olarak önerilmemektedir.