Çocuk Atletizmine Genel Bakış

[webmaster]

Reklam Alanı

Çocuk kesiminde Atletizm uygulamalarıyla ilgili fikri çalışmaların uzunca zamandır veri olarak varlık sürdürmesi, bazı Pedagoji uzmanlarını bu sporu tüm çocuklar için ulaşılabilir hale getirmek üzere ele almaya yöneltmiş olduğunu görüyoruz.Bu uzmanlar, atletizmin çocukların ve gençlerin yetiştirilmesinde ( talim ve terbiyesinde ) başlıca bir eğitim zemini olarak kullanılmaya devam edilmesi gerektiği, yaklaşımındakikolaylık ile fiziksel ve motorsal yetenekler üzerindeki etkileri bakımından atletizm faaliyetlerinin , eğitimcilerin elinde ayrıcalıklı bir araç olma özelliğini taşıdığı kanaatine varmışlardır.

Her dönem, hem çocuk konusu ile ilgilianalizler temeline, hem uygulamanın yönlendirilmiş olduğu hedeflere dayalı olarak, kendine özgü uygulama yöntemleri geliştirmiştir.Sınırlı mekân ve süreler içinde kullanılan doğrudan yüksek teknik öğreti yöntemleri çoğu zaman sorumlular gözünde model teşkil etmiştir.

Bugün, esefle karşılayabileceğimiz, ancak çocuk Atletizmi uygulamaları alanında fikir geliştirirken asla gözardı edemeyeceğimiz husus, çocukların bugün motorsal ve zihinsel açıdan çok süratle gerçekleşen bir gelişme içine girmiş olduklarıdır.

Bu fikirler dizisine yön veren belirleyici öğeleri kısaca sunmak ve yurt dışında olduğu gibi yurdumuzda da XXI inci yüzyıl zeminine uygun olduğu inanılan bazı görüşleri aktarmak isteriz.

Sözkonusu fikirler dizisi bir takım bilimsel verilere dayanmakla beraber toplumların yaşadıkları süreç zarfında geçirdikleri evrim aşamalarını da hesaba katmış olmaları doğaldır :


Bazı sosyolojik gerçekler

1) Yirmi yıldan beri çocuklardaki genel kuvvet kaybı, fiziksel özellikler alanında olsun, motorsal nitelikler alanında olsun yıllar boyunca yapılmış tüm anketlerin sonucunda açıkça görülmektedir.Çocukların fiziksel potansiyelindeki bu önemli aşınma onların gündelik bedensel hareketliliklerindeki önemli azalmadan kaynaklanmaktadır. Bu durum, beden faaliyetleri ve spor açısından, özellikle de Atletizm sporunu zorlaştıran bedensel kitle ağırlığı fazlalığı yüzünden,daha da vahim bir hal alır.

Konu ile ilgili yazılmış ve bu görüşü destekleyen sayısız eser adını vermek mümkün. Ancak kendileri de uygulama alanının içinde bulunan kişiler için yaşanmış bir olayhepsinden daha fazla anlam taşıyacaktır.

Atmalar uzmanı bir beden Eğitimi öğretmeni, kendi okulunda kesintisiz 23 yıl boyunca, kız ve erkek öğrenciler üzerinde bir test uygulamıştır.Test çok basittir.Çocuksabit bir çubuğa (jimnastik bar’ı) tutunarak olabildiğince uzun bir süre öylece asılı kalacaktır.

Bu basit test günümüz genç sporcularımızın yaşadıkları birkaç sorunla kesişmekte


- kuvvet kaybı
- beden kitlesinin ağırlaşması
- kas ağrılarına direnme motivasyonunun azalması

20 yıl içinde çocukların çubuğa tutunmuşkalabilme ortalama sürenin 1975’teki
6’ 28”den 1995 teki1’ 25” ye inmiş ki bu da toplam % 80 lik bir azalma demektir.

Üstelik, faaliyet kıtlığı yüzünden çocuğun potansiyeli konusunda bilgi güncellemesiyapılamamaktadır.Halbuki çocuk6/12 yaş diliminde, fiziksel ve motorsal niteliklerinin geliştirilmesigerektiği hassas dönemlerdengeçmektedir. Bu niteliklerin gelişmesi onun ileride, sportif faaliyetlerde olsunveya sosyal hayatın icap ettirdiği aktivitelerde olsun yararlanacağı zemini oluşturur.

2) Çalışmak, efor sarfetmek, emeğin sonucunu sabırla beklemek, rakibe saygı günümüzde rağbet gören eğilimler olmadıkları gibi,geleneksel Atletizmimiz, çocuk gelişimi bakımından temel ağırlık taşıyan bu değerlerin belirgin bir şekilde öne çıkarmakta henüz acemilik çekmektedir.

3) Klasik Atletizmfaaliyetinden kişinin tatminkâr sonuç alabilmesi için, buna imkân verecek minimum fiziksel ve motorsal güce ihtiyaç vardır.

Bugün şampiyonların kullandıkları teknikler olağanüstü karmaşık motorsal modellere dayanmaktadır ( Atletizmin klasik yükseğe, uzağa atma, atlama vb. da kullanılan insan motorsallığının en gelişmiş modelleri).Çok güçlü bir motorsal birikimin yanı sıra iyi bedensel niteliklerin varlığını gerektirir.

Spor uygulamaları kavramında tarihi birgelişim sürecinin içine girmiş bulunuyoruz.Çocuklarda kuvvet azalması, buna karşı giderek erken yaşlara çekilen teknik uygulamalar,klasik tekniklerinkarmaşıklığının yarattığı durum, 60 lı yıllarınkinden farklı bir yaklaşımı zorunlu kılmaktadır. Şöyle ki :


Çocuklar’da spor uygulaması

1960 :2 aşama

1 :Spor teknikleriyle tanışma -normal gündelik motorsal birikimyeterli görülmüş.
2 :Geliştirme ve antrenman ( okullarda sistemli uygulama olmayabilir)

2005 :3 aşama

1 : Çocuklardaki potansiyel motorsal ve fiziksel kabiliyetleri açığa çıkarmak için
onları bedensel faaliyetler içine çekmek.

2 :Spor teknikleri ile tanışma -normal gündelik motorsal birikimyeterli olur.

3 :Geliştirme ve antrenman ( okullarda sistemli uygulama olmayabilir)

(Bu üç aşamalı dönem çocuğun Atletizmle ilişki kurması açısından olmazsa olmaz birihtiyaç olduğugibi aynızamandasağlıkaçındanolsun, sosyal hayata
motorsal uyum getirmesi ve olası bir spor hayatına açılım olması bakımındanolsunanahtar görevi yapmaktadır. )

Bilimsel veriler:

A)Çocuk

Çocuk, motorsallığını, artık belli bir kesinlikle bilinen bir süreç içinde yapılandırmaktadır.Atletizmde öğretimiçin aşağıda ifade edilen yoldan başkasını takip etmek mümkün değildir.

- genel’den özgül’e
- basit’ten karmaşığa
- dikeyden çapraz’a
- tek merkezliden çok merkezliğe( pliometrik)

Çocuğun motorsallığını yapılandırmakla ilgili faaliyet önerilerimizi sürekli olarak zaman’ın sunduğu imkânlara uydurmak zorunluluğu vardır. Aşamaları atlama yolunda girişilecek her teşebbüs, çocuğunmotorsal, bedensel ve zihinsel gelişimi açısından hüsrana mahkûmdur.

Bedensel kapasitenin gelişimi ile ilgili olarak fiziksel kondisyon ve koordinasyon yeteneklerinin geliştirilmesi gerektiği“hassas dönemler”hakkında bilgi sahibiyiz.

Ufak tefek yorum farklılıkları da olsa durum alttaki tablo’dan çok değişik olmayacaktır.

(Tablo - 1)

B )Atletizm

Düşünce olgusunun kaçınılmazbir başka öğesi de Spor Branşı ile ilgili bilgi dağırcığıdır. Klasik uygulama ve bunun gerekleri hakkında bilgi’nin yanında Atletizm öğretimine girişebilmek için aranmakta olan “ön şartlar” konusundaki analizlere ait ciddi bilgilere sahip olmak da önemlidir.

Klasik Atletizm faaliyetlerine başarı şansı beklentisi içinde girişebilmesi için kişiye gerekli minimummotorsal ve fiziksel ön şartların tanımlanması yapılmalı.Bu ön şartlar, spora yeni başlayan kimsede yaşı ne olursa olsun, kaçınılmaz bir ön çalışma yoluyla geliştirilir.

Sözkonusu ön şartlar iki kategoriye ayrılabilir:

-fiziksel kapasite ile ilgili ön şartlar
-motorsal hakimiyetle ilgili ön şartlar


1)Fiziksel kapasite ile ilgili ön şartlar

Genç sporculara, bedensel becerilerini,

-mukavemet
-sürat
-kuvvet
-esneklik
-koordinasyon

gibi önemlifiziksel yeteneklere dönüştürme gücünükazandırmak için, bütünsel gelışmelerini sağlamak zorunluluğu vardır

2) Motorsal hakimiyetin önşartları

Atletizm’de anlamlı bir dereceye ulaşmak için çok açıklıkla belirlenmiş bazı motorsal hallerle ilgili minimum bir hakimiyet gerekir.

-kas elastikiyetinin işleyişi ve kas ağlarının pliometrikçalışması
-sağlamlık açısından bedensel ön ve yan çaprazların dizilim durumunun
görülmesi ( ? )
-Koşu atma ve atlama’nın temel hareketlerinde, alt ve üst uzuvların işlevsel
sinkronizasyonu
- mesafe ve zaman çerçevesinde bu temel hareketlerle ilgili minimum kontrol
kurulabilmesi.
-vb

Atletizmde anlamlıbir dereceyeulaşılmasını sağlayacak ilerlemeler, zorunlu olarak,işlenecek çeşitli motor parametrelereaşamalıolarakbasit girişler yapmaya dayandırılacaktır.

Örliometrik dizilim : Dikey duruşta
çapraz dizilim :iki ayak üstünde duruşta

IIÖneriler

Sunumun başında sözkonusu edilmiş öğelere dayanarak şu önerileri getirmekteyiz

1) Atletizm faaliyetleri çocuklarda eksikliği görülen günlük motor faaliyeti telafi ederek, onlarıngenetik mirasına uygun asgari motorsal ve fiziksel gelişmeyi sağlamalı.

(Bu aşama çocuğun Atletizmle ilişki kurması açısından olmazsa olmaz bir ihtiyaç olduğugibi aynızamandasağlıkaçındanolsun, sosyal hayata
motorsal uyum ve olası bir spor hayatına açılım olması bakımındanolsun
geleceğin anahtarı görevi yapmaktadır. )

Çocukların bedensel faaliyeti,kişisel motorsallıklarının yapılanmasındaki kendilerine has şartlara uyum göstermelidir.Minimum temel fiziki yetenekleri kapsayan geniş bir tabanın kurulması ve doğru koordinasyon kapasitesi edindirme, sonuçtaçocuklara daha karmaşık, hatta çok karmaşık becerilerin yolunu açacaktır ( ör: günümüz Atletizminde geçerliteknikler ).

- Okul / Özerk kuruluşlar çerçevesinde : Çocuğun yapısına saygılı olmak ve ileride klasik alanda başarısını sağlamak bakımından, gerek Okul gerekse Kuruluşlarzemininde Atletizm faaliyetlerinin anlayış birliği ve icraat devamlılığı içinde düşünülmesi ve uygulanması hayati önem taşımaktadır.

Özerk Kuruluşlar= metinde “Federasyonlar” ifadesi kullanılmıştır

Bu sebeple ve Atletizme hazırlıkfaaliyetlerine ayrılmış sürelerin hacimleri ne olursa olsun, düzenlemeler, zorunlu olarak, daima iki büyük uygulama sektörünü göz önünde bulundurmak suretiyle yapılmalı:

-Atletizme hazırlık uygulamaları sektörü
-Atletizm’de klasik İlk öğreti ve bilgi uygulamasektörü

Atletizme hazırlıksektöründe en geniş anlamda, koşma, atma, atlamaile ilgili temel motor becerileri ve bunlara ilaveten, doğrudan koşma, atma, atlama ile bağlantılı olmasa da ( ör: Jimnastik’ten esinlenilmiş hareketler gibi) çocuğu, klasik atletizmin gerektirdiği motorsalönşartlarlayeterli seviyede donanmasını sağlayacak faaliyetlere yer verilecektir.

Klasik sektörde ise tüm ilk öğreti konularına ilaveten, performanshedefi gözetilerek, teknik geliştirme ve antrenmanlar yoluyla bedensel özelliklerin daha da iyileştirmesi çalışmalarına odaklı faaliyetler yapılır,

(Tablo - 2)

Beden Eğitimi ve Spor seviyesindeönerilen Atletizm uygulaması organizasyonuna dikkatle bakıldığında denebilir ki :

- Uygulamalar, klasik normlara doğru yavaş seyreden bir gelişme göstermeli. Böylelikle yaş kategorileri veya eğitim dönemleri arasındaki geçişlerin sebep olacağı kırılmalar yumuşatılarak önlenmiş olmalı .

- Yatay olarak okunduğunda Şemanın her seviye için dönemler ve seanslar sırasındaveya organizasyonaşamasında klasik uygulama ile hazırlık uygulaması arasında korunması gereken genel denge görülecektir.

-Genç çocuklar bakımından her iki uygulama alanı, çalışmanın hacmi ve amacı zemininde tıpatıp benzeşir. Bu, MEB ile Özerk kuruluşların (Federasyonların) mutlaka birbirini tamamlayıcı olması gereken bir hazırlık dönemidir.Yaşça biraz daha büyükler için MEB ile kuruluşlar arasında fark sadece nicelik alanında mevcut olmalıdır. Amaçlar yine aynı kalmalıyani kişisel performansta ilerleme sağlamak, bunu yaparken de ilerlemenin niteliklerini ve şartlarını kavramak suretiyle başka motorsal alanda başarıyı tekrarlamak veya performansı daha da ileriye götürmek olmalı.

Her eğitim seviyesinin kendine özgü bir genel eğitim mantığı güttüğü görülecektir:.

İlköğretimin ilk kademesinde, çocukların kendilerini hazırlayacakları, yani performans atletizmi için gerekli ön şartlara ulaştıkları dönem olacaktır. Tıpkı yazı alanında veya müzik alanındaolduğu gibi . Atletizminönşartı olan temel motor becerilerine ( koşma,atma atlama ) ulaşmayı, ilkokulda grafizmlerle ( basit çizgiler çizimiyle) başlayarak yazı yazma becerisinin kazanılmasına benzetebiliriz.

Atletizme hazırlık evresi

İlköğretim döneminde edindiği önşartlarçocuğun Orta okulda, basitklasik yapılanmanıniçinegirmeyebaşlamasını mümkün kılacaktır.Değişik branşlarla
karşılaşacak ve bilgilerini uygulama sırasında azar azar tecrübe birikimi oluşturacaktır

Atletizmde bilgilendirilme evresi

Lise’de ise Orta okuldaki kazanımlar sayesinde gencimiz artık çeşitli branşlardakendi kişisel üslubuna kavuşacaktır.Bu evre, Türkçe Kompozisyon kaleme alma evresi, müzik parçasını Notadan okuyup aletle yorumlama evresi, atletizm faaliyetleri sırasında öğrenilmiş doğru tekniklerle seçilen bir veya birkaç branştaperformans’a ulaşma evresidir.

Atletizmde bilgilendirilme evresi

Lise’de ise Orta okuldaki kazanımlar sayesinde gencimiz artık çeşitli branşlardakendi kişisel üslubuna kavuşacaktır.Bu evre, Türkçe Kompozisyon kaleme alma evresi, müzik parçasını Notadan okuyup âletle yorumlama evresi, atletizm faaliyetleri sırasında öğrenilmiş doğru tekniklerle seçilen bir veya birkaç branştaperformans’a ulaşma evresidir.

Atletik Yeteneğin sergilenme evresi

Atletizm faaliyetlerinin eğitim müfredatı içerisinde etkili olabilmesi için, kullanılacak yöntemlerin Motive edici,Eğitici ve Ulaşılabilir bir Atletizminsunulmasına uygun olması gerekir.

İçeriğin kullanımında mutlaka etkili olma mecburiyeti yöntemin tespitinde bazı peşin belirlemeleri gerektirecektir .Ör :

-İlk ve Orta Okul seviyelerinde Atletizm’inKoşu, Atma, Atlama çerçevesinde bütünsel olarak ele alınmalı.

-Tek branşa odaklanmış birer yıllıkçalışma programları, maksat dışı olduğundan, uygulamasından vazgeçilmeli.

- Çalışmaların çeşitlenmesinemüsait olan ve tüm çocukların çalışma sürelerinin uzamasını sağlayanAtölye çalışması sisteminin benimsenmeli.

-Faaliyetlere mana kazandıracak, motive edecek, ulaşılır ve eğitici olacaköğeler konusunda verilecek kararların basit ve süratli olması, motorsal öğretime ve bedensel faaliyete kesin öncelik verilmesi

Yüksek Performansa dönük uygulamanın özellikleri:

* SEÇKİNCİ
* BİREYSEL
* UZMANLAŞTIRICI
* KATIKURALLARABAĞLI

Çocuklara mahsus uygulamaların özellikleri

* BÜTÜNÇOCUKLARAAÇIK
* BİRLİKTEYAPILIR
* ÇOK YÖNLÜ
* KOLAYUYGULANIR

(Tablo - 3)

Sonuç

Motive edici, Eğitici ve Ulaşılabilir bir Atletizm’in hayata geçirilmesi için MEB ile beraberce yürütemeyi ümit ettiğimiz faaliyetin Federasyonumuz ve konunun uzmanları BESYO mensupları katılımcılar için, gençler alanındaki uygulamaların irdeleneceği, ayrıcalıklı bir an olmasını dileriz.

Kanaatimizce, bu yüzyıla girilmişken ve ulusumuzunbeklentilerine baktığımızda , kurumlarımız arasında sporumuz alanında çelişkili uygulamalara artık yer olmaması gerektiği ve öncelikli hedefimizin, sorumlu kurumlarımızı Atletizm’de çalışma sürelerindeki doğal farklılıklar dışında ortak bir icraat zemininde buluşturabilmektir :

-En küçüklerin tümüne, bedensel geleceklerine zemin oluşturacak<< tabanı>> sunmak

-Biraz daha büyük olanlara, evrensel ölçüde kabul gören bir bedensel faaliyet alanına girişlerini sağlamak

Sözünü ettiğimiz ortak ana hedefler elbetteki, ilgi alanı ne olursa olsun sorumluluk duygusu taşıyan hiçbir eğitimcinin ihmal edemeyeceği müşterek vatandaşlık eğitimi boyutunun ilâvesiyle tamamlanacaktır.

www.nailimorgan.org

[proksi]

çocukların atletizme bakış bilgisi güzel bir bilgi.sağolun.