BELİRTKE TABLOSU

[webmaster]

Reklam Alanı

TEST PLANI (BELİRTKE TABLOSU) = o ns = />
Belirtke Tablosu: Bir ölçek hazırlanırken ; bütün konuları, konuların nitelik ve niceliğini, konuların önem derecesini ve işlenen konulardan ne tür davranışlar ölçüleceğini gösteren tablodur. Bu tablo sınavdan önce hazırlanmalı ve böyle bir tabloda aşağıdaki hususlar dikkate alınmalıdır.
Geçerli ve güvenirli ölçümler, dikkatlice planlanmış testlerle elde edilebilir. Testin planlanması ise, testin geliştirilmesine, uygulanmasına ve puanlanmasına ilişkin birçok sorunun açıkça ve ayrıntılıca cevaplandırılmasını gerektirir.
Bir test planında bulunması ve açıklığa kavuşturulması gereken hususlar, ayrıntılı olarak aşağıda tartışılmış bulunmaktadır.
1. Testin Kullanılacağı Amaç Saptanmalıdır.
Kendisine ne maksatla test geliştirdiği sorulan bir öğretmenden, büyük bir olasılıkla, kurstaki başarıyı ölçmek için cevabı alınacaktır. Kurstaki başarıyı ölçmek ifadesi, testin hizmet edeceği maksadı genel olarak belirtmekle birlikte, test geliştirmeye girişilebilmek için oldukça yetersiz ve belirsizdir. Kurstaki başarıyı ölçmek ifadesini okuyan birisi, hemen kurstaki başarı niçin ölçülecek? Sorusunu soracaktır. Bu nedenle, testin kullanış amacı, zihinlerde böyle bir sorusunun uyanmasına yer bırakmayacak açıklıkta ve belirginlikte ifadesi edilmelidir.
2. Testte Bulunacak Toplam Soru Sayısı Kararlaştırılmalıdır.
Testte bulunacak soru sayısının belirlenmesinde, birçok etken göz önünde bulundurulmak gerekir. Sınav süresi, testten elde edilecek puanlarda istenen doğruluk derecesi, kullanılan soru tipi, soruları cevaplandırmak için gerekli düşünme sürecinin karmaşıklığı ya da soruların güçlük derecesi ile cevaplayıcıların düzeyi gibi erkenler, bunlar arasında sayılabilir.
Bir testte bulunacak toplam soru sayısı, büyük ölçüde, o testin cevaplandırılması için tanınan süreyle belirlenir. Özellikle orta öğretimde, öğretim yılı içinde bir test uygulaması için ayrılabilecek zaman, elli dakikalık bir ders saatiyle sınırlıdır.
Cevap zamanının, her öğrencinin soruların tümüne erişmesine yetecek uzunlukta olması doğrultusunda güçlü bir eğilim de vardır. Bu görüş şu gerçeklere dayandırılmaktadır: (1) Soruları cevaplandırma hızı, öğretimin birincil hedefi değildir. Kaldı ki, birçok beceri alanında, cevaplama hızı ile cevaplamanın hızı ile cevapların doğruluğu arasında yüksek bir ilişki de yoktur. (2) Özellikle bazı öğrencilerde bir sınav korkusu ve kuşkusu vardır. Bunu bir de zamanın yetmeyeceği kuşkusu eklenince, birçok öğrenci gerçek başarısını gösteremeyebilir. (3) zahmetlice geliştirilen bir testin etkilice kullanılabilmesi, testteki bü6tün maddelere öğrencilerin hemen hepsinin cevap vermesini gerektirir.
Kendisinden elde edilen verilere dayanılarak bireylere ilişkin önemli kararlar vermede kullanılacak bir test, sadece kabaca grup karşılaştırmaları için kullanılacak bir testten daha güvenirlik olmalıdır ve dolayısıyla daha çok maddeyi kapsamalıdır.
Cevaplandırılması daha yukarı düşünme süreci gerektiren maddeler, kuru ezbere bağlı olarak cevaplandırılabilecek maddelerden daha çok zaman alır.
Cevaplayıcıların düzeyi de düşünülmek gerekir. Öte yandan, sözgelimi, ilkokul düzeyindeki çocuklara da çok uzun sürede cevaplandırılabilecek uzun testler uygulamak pek haklı çıkarılamaz. Çünkü, böyle bir durumda, küçük cevaplayıcıların dikkatlerinin dağıtılmasından, yorumlanmalarından ve bıkmalarından ötürü, elde edilen puanlarının güvenilirlikleri de düşebilir.
3. Ölçülecek Davranışlar ve Bu Davranışların Hangi İçerikler İçinde Ölçüleceği Belirtilmelidir.
Bir dersten geçen öğrencinin davranışlarında, o dersi olmadan önceki durumda kıyasla bir faklılık olması beklenir. Her kursun, öğrencinin davranışında ne gibi değişiklikler oluşturacağı, o kursun hedefleri olarak daha öğretime devresi başında saptanmıştır ya da saptanması gerekir. Bu hedefler, bir konudaki bilgiyi ezbere bilmeden, bir bilgi bütününü belli bir ölçüte göre değerlendirmeye değin çeşitli düzeylerde olabilir. Eğitim hedeflerinin aşamalı ve ayrıntılı olarak sınıflandırılması, Bloom ve arkadaşları tarafından yapılmıştır? Bu çalışmada, bilişsel alandaki eğitim hedefleri bilgi, kavrama, uygulama, analiz, sentez ve değerlendirme olarak altı ana kategoriye ayrılmış: bu kategorilerin her biri de kendi içlerinde daha alt kategorilere bölünmüştür. Bunlar;
A. Bilgi Basamağındaki Davranışların Ölçülmesi
1.Bir alana özgü bilgilerin ölçülmesi
Bu düzeyde ölçmelerde öğrencilerin, eğitimini gördükleri programın terimlerini, o alandaki araçların ve yöntemlerin bilgisini ne derecede öğrendikleri belirlenmeye çalışılır. Bu düzey genelde ezberlenen bilgilerin olduğu düzeydir. Ölçme nedir sorusu ölçme ve değerlendirme alanındaki ölçme teriminin ne derecede öğrenildiğini sınaması açısından bilgi düzeyinde ölçme yapan bir sorudur.
Bir alana özgü bilgiler o alanın terimlerinin ve olgularının bilgisini içerir.
a) Terimlerin Bilgisi: Bir konunun temelinde yatan ve o konuyu anlatırken kullanılmak zorunda kalınan bazı terimler vardır. Her bir konu için (arktı terimler söz konusudur. Örneğin matematikte denklem, fonksiyon gibi terimler vardır ve bunlar kullanılmadan matematiğin öğretilmesi mümkün değildir.
b) Olgu-Olay Bilgisi: Her konunun bir tarihi (geçmişi) vardır. Bir kuramın ortaya atıldığı yıl ya da bir keşfin yapıldığı tarih ya da nerede yapıldığı bilgileri olgu olay bilgisidir. Örneğin telefonu kim icat etmiştir sorusu olgu - olay bilgisini ölçmeye yöneliktir.
2. Bir Alana Özgü Araçların Ve Yöntemlerin Bilgisi
Her alanın kendine özgü bazı gelenekleşmiş, artık alışkanlık olmuş bilgileri ya da uygulamaları (bunlara alışı denir) vardır. Kimyada elementlerin isimlerini gösterin simgeler bu türden alışılardır.
Bu düzeyde, bir alandaki uygulamaların bilgisi do söz konusudur. Bir işin hangi sırayla yapılması gerektiğini soran bir soru bilgi basamağında araçların ve yöntemlerin bilgisini ölçmeyi amaçlamaktadır.
MARGIN: 0cm 0cm 0pt; TEXT-INDENT: 18pt" B. Kavrama Basamağındaki Davranışların Ölçülmesi
Kavrama düzeyi, edinilmiş bilginin farklı bir dilde, yani farklı bir anlatım biçimiyle ifade edilmesi davranışı ifade eder. Bir haritayı ya da bir grafiği okuyabilme kavrama düzeyindeki bir davranıştır.
Kavrama düzeyinde davranışlar çevirme (yani başka bir şekilde ifade etme) yorumlama ve eldeki bilgilerle bilinmeyenler ya da gerçekleşebi­lecekler hakkında fikir yürütebilmeyi (öteleme) kapsar.
1. Çevirme (Çeviri): Edinilen bilgiyi başka bir dilde ifade edebilmek, kendi sözcükleriyle anlatabilmek kavrama basamağındaki çeviri davranışına örnektir.
2. Yorumlama: Verilen bağımsız parça bu arasındaki ilişkileri görebilme ve anlamlandırabilme yorumlama davranışına örnektir.
3. Öteleme: Verilenlerin arasında boş bırakılmış, eksik bilgiyi bulabilme ya da o boşluğu doldurabilme ve verilen bilgilerin ifade etliği yönelimin sonucunu belirtme öteleme davranışlarıdır.
MARGIN: 0cm 0cm 0pt; TEXT-INDENT: 18pt" C. Uygulama Basamağındaki Davranışların Ölçülmesi
Uygulama düzeyindeki davranışlar edinilen bilgilerin yeni olduğu düşünülen durumlara uygulanması, daha önce karşılaşılmamış bir sorunun eldeki bilgilerle çözüme ulaştırılması davranışlarını içerir.
Bu düzeyde ölçme yapmak çoğu kez sanıldığı kadar kolay değildir, öğrenciden verilen probleme uygulanması gereken ilkeyi bulması ya da çözüm için gerekli olan yolları anlatması ya da göstermesi istenir.
Bu düzeyde ölçme yaparken en çok dikkat edilmesi gereken, öğrenciye verilen ve çözmesi beklenen yeni duruma ait problemin gerçekten yeni olmasıdır.
Derste anlatılan ya da ders kitabına bağlı olan örnek problem durumlarının çözümünün sorulması uygulama basamağındaki bir ölçme olmayacaktır.
<H4 MARGIN: 0cm 0cm 0pt" D. Sentez (Analiz) Basamağındaki Davranışların Ölçülmesi
Bu düzeyde genelde var olan bir sistemde hemen anlaşılamayacak ama sistemdeki öğeler arasında var olan ilişkilerin saptanması ve sistemin hangi ilkelere göre işlendiğinin belirlenebilmesi davranışları yer alır.
Bu düzeyde ölçme yaparken genelde bir ürünün hangi kurama ya da hangi bakış açısına ait olduğu, öğeler arasındaki gizli ilişkilerin ne olduğu gibi davranışlar ölçülmeye çalışılır.
<H4 MARGIN: 0cm 0cm 0pt" E.Değerlendirme Basamağındaki Davranışların Ölçülmesi
Bu düzeyde belirli bir ölçüte bağlı olarak ürünler hakkında yargıda bulunabilme davranışı bulunur.
Değerlendirme iki şekilde olabilir.

1. iç ölçütle değerlendirme
Verilen bir bilgi bütünün kendi içindeki tutarlığı, mantığa uygunluğu gibi özelliklerinin öğrenci tarafından bulunabilmesi iç ölçütlerle değerlendirilmeye örnektir.
2. Dış ölçütle değerlendirme
Belirti bir amaca yönelimi olan bir aracı ya da bir yöntemi işe yaramayıp. yaramadığı ya da ekonomikliği bağlamında değerlendirme dış ölçütlerle değerlendirmedir. Burada önemli olan herhangi bir özelliğin kendisinde bulunmayan dış ölçütlerle değerlendirilmesidir. Örneğin iki farklı kuram ya da görüş arasındaki benzerlikleri ya da farklılıkları bulabilmek dış ölçütlerle değerlendirmeye örnektir.

4. Kullanılacak Soru Tipi Kararlaştırılmalıdır.
Ölçme ve değerlendirmeyle yenice ilgilenenlerin çoğunun kafasında, kişi açığa vursun veya vurmasın, en iyi test, hangi testtir? Sorusu bulunur. Bu soruya verilecek en iyi cevap, söz konusu soruyu soranların kendilerine yöneltilen bir karşı sorudur: Hangi masatla ve hangi konuda? Çünkü, bir testin iyiliği ya da kötülüğü, onun kullanılış amacına ve kullanıldığı alanlara göre değişir. Her zaman ve her eyerde iyi ya da kötü olan bir testten söz edilemez. Genellikle çürük ve tehlikesi olan böylesi toptancı yargılarından, özellikle testler konusunda kaçınmak gerekir.
5. Testin Güçlülüğü ve Testte Bulunacak soruların Güçlük Sağılımı Kararlaştırılmalıdır.
Testlerin çeşitli maksatlarla kullanılabileceği daha önce belirtmiştik. Testin ortalama güçlük düzeyi ve testteki maddelerin güçlük dağılımı, testin kullanılış amacına uygun olmalıdır. Eğer, test, çok sayıda öğrenciden belli ve az sayıda öğrenciyi seçmek için kullanılacaksa, testin güçlük düzeyi bu maksada uygun olmalıdır. Sözgelimi, 400 kişiden 40 kişiyi seçmede kullanılacak bir testin güçlük düzeyi 0,10 civarında olmalıdır. Böyle bir testteki bütün maddelerin de aynı güçlük düzeyinde (p= 0,10) olmaları istenir. Fakat böyle bir test, çeşitli başarı düzeyinden bulunan (en iyi, iyi, orta, zayıf, çok zayıf) öğrencileri birbirinden ayırt etmede etkili olamayacaktır.
Öğrencilere not vermek, olanların başarı düzeyleri hakkında bilgi toplamak ve dolayısıyla öğretime yön vermek için kullanılacak bir testin ortalama güçlüğü 0.50 civarında olmalıdır. Çünkü, çok güç ve çok kolay testler ayırt edici değildir. Orta güçlükleri bir test daha ayırt edicidir. Üstelik, bu maksatla kullanılacak bir test, değişik güçlük düzeyindeki maddelerden oluşmalıdır. Böyle bir testte çok kolay, kolay, güç ve çok güç maddeler yer almalı, fakat orta güçlükteki maddeler diğer güçlük düzeyindeki maddelerden daha çok olmalıdır. Çünkü, en ayırt edici maddeler orta güçlükteki maddelerdir.


5. Puanlama Biçimi ve Puanlamaya İlişkin Başka İşlemler Belirlenmelidir.
a. Cevapların puanlanmasının elle mi yoksa makineyle mi yapılacağı kararlaştırılmalıdır.
b. Soru defterinden ya da kitapçığından ayrı bir cevap kağıdı kullanılıp kullanılmayacağı karara bağlanmalıdır.
c. Testte yer alan maddelerin her birine takdir edilecek puan belirlenmelidir.
d. Elde edilen puanların şans başarısından arıtmak için, düzeltme formülü kullanılıp kullanılmayacağı bir karara bağlanmalıdır.