Atletizm'de çoklu yarışmaların tarihçesi

[binali]

Reklam Alanı

ATLETİZM'DE ÇOKLU YARIŞMALARIN TARİHÇESİ
= o ns = />
Nurullah CANDAN

Cüneyt KORYÜREK Hocamızı bu vesile ile rahmetle anarım.

Yunanca'da "beş" anlamına gelen Pentadan üretilerek Pentadlon denilen "beşli yarışma" M.Ö 708 yılındaki 18. Antik Olimpiyatların Proğramında yer almış ve Ispartalı-Lampsis ilk şampiyon olma onurunu kazanmıştır.
Bu gün olduğu gibi o zamanlarda sadece kazanan şöhret sahibi olur, başına takılan zeytin dallarından yapılan sembolik bir tac yanında büyük miktarda para, evler ve köleler kazanırdı. Antik dönemin ve günümüzün şampiyonlarının kazançları böyle iken... Efsanevi atlet 1912 Olimpiyat Şampiyonu Jim Thorpe'nin İsveçte 5'li ve 10'lu yarışmada kazandağı iki altın madalyası (Oyunlar öncesi kısa bir süre ayda 60 dolar karşılığı Beyzbol oynadığı için) bir yıl sonra geri alınmıştı. Bu olay Olimpiyat tarihinin en büyük çelişkilerinden birisi olarak anılmaktadır. Antik beşli yarışma 5 gün süren oyunların 3. gününde yapılırdı. Bir koşu, uzun atlama, disk atma, cirit atma ve güreşten oluşurdu. Yarışma sırası kesin olarak bilinmemekle birlikte, koşu ile başladığı ilk 4 yarışmada en iyi durumda olan iki sporcunun son<SUP>,</SUP>yarışmada güreşmeye hak kazandıkları varsayılmaktadır. Koşu 192 m. uzunlukta (Stadion) bir sürat koşusuydu, uzun atlamada vazolarda ifade edildiği gibi ellerde ağırlık taşınıyordu (?) Cirit atma Mürver ağacından yapılmış araçlarla yapılmaktaydı. Disk olarak önceleri doğal taşlar sonraları ise işlenmiş metalden farklı ağırlıkları olan ancak bugünkinden daha ağır araçlar kullanılmıştır. Güreş'te siklet farkı gözetilmediğinden ağır olan avantaj sağlamaktaydı.
1604 yılından başlayarak İngiliz Richter Robert Dover'in organize ettiği "Castword Games" eksrim, güreş, çekiç atma, at binme, atlama beygiri olmak üzere çok farklı beş disiplinden oluşuyordu. Annalia Dubrensis'e göre bu oyunlar modern olimpiyatların öncü organizasyonu olmuştur.
19. Min ortasında Atletizm'de ve özellikle çoklu yarışmalarda önemli gelişmeler görülmektedir. Bu dönemde ağırlık ve ölçülerde standartlaşmaya gidilmiş, rekor tescillerine başlanmıştır. Pedagog Johann Christoph Friedrich "Guts Muths", "Gençler için Cimnastik" kitabını insan soyundaki fiziksel zayıflama eğilimini önlemek için yayınlandı. Öğrencilerinin fiziksel gelişmelerini yönlendirmek amacıyla koşu, yüzme ve atlamalar önerdi, ayrıca değerlendirme amacı ile kitabında bir puan tablosu yer aldı.
Aynı açıdan çok anlamlı olan ve düzenli olarak yapılan bir diğer orğanizasyonda 19 yy. ortalarinda başlayan "Caledonishchen Spiele" (Kelt Oyunları) dir. Bu oyunların geçmişi İskoçyalılara dayanmaktadır. Gülle atma, engeJli koşu, sırıkla yüksek atlama gibi disiplinlerin keltlerden kaynaklandığı öncelerden beri bilinmektedir.
Geçmişteki çoklu yarışmalara bir örnekte İsveçte 1972'den beri yapılan ve İngiltere'de 1868 den sonra "Much Wenlocks Olympics" adıyla anılan çok yönlü test yarışlarıdır. Disiplinleri: Koşu, gülle atma, ip tırmanmadır.
1884 A:B.D. şampiyonasında çok ilginç bir çoklu yarışma yer aldı. 100 yarda koşu, gülle atma, yüksek atlama, 880 yarda yürüyüş, çekiç atma, sırıkla yüksek atlama, 120 yarda engelli koşu, ağırlık fırlatma (25.4 kg), uzun atlama, 1609 m. koşu, on daldan oluşan ve bir günde tamamlanan bir işkence!... Bu yarışma modeli daha sonra 1904 St. Louis Olimpiyat Oyunlarında uygulanmıştır. Bir sonraki Olimpiyat proğramında 10'lu yarışma (dekatlon) yer almamış ancak 1912 yılında Stackholm de uygulanan isveç modeli, dekatlon yarışmasında disiplin sırası ile mükemmelliği yakalamış ve erkekler arasında günümüzdeki uygulanmıştır. Aynı diziliş mantığı daha sonra tesis edilen bayanlar arası ileptatlon'a (7'li yarışma) da yansıtılmıştır.
Dekatlon Yarışması:
I. Gün: 100 m koşu-uzun atlama- gülle atma- yüksek atlama- 400 m koşu
II. Gün: 110 m engelli koşu- disk atma- sırıklı yüksek atlama- cirit atma- 1500 m koşu
1912-1920, 1924 Olimpiyatlarında ve arada geçen zamanrda Dekatlonun yanında Pentatlon (200 m- uzun- disk- cirit- 1500 m) yarışmasında Olimpiyatlarda ve diğer organ izasyonlarda yer almış daha sonra olimpiyat proğramından çıkarılmıştır. 1964 yılında bayanlar yarışma proğramına Pentadlon (80 m engel- gülle- yüksek- uzun- 200 m) İki günlük yarışma olarak alınmıştır. Daha sonraları 80 m yerine 100m engel (1969), 200 m yerine ise 800m (1977) Pentadlon proğramına girmiştir. Yaklaşık 10 yıl önce Pentadlon yerini ileptadlona bırakarak bu gelişim sürdürülmüştür.
Çoklu yarışmalar önceleri her dal için 1000 puan'a göre düzenlenmiş, verime göre artan bir cetvel ile değerlendirilmiştir. 1934 yıiında ise "fin puan cetveli" olarak bugünde bilinen sisteme geçilmiştir. Daha sonraları değişen ve gelişen koşulara göre 1952'de 1964, 1985'de bazı düzenlemeler yapılmıştır.
1912 yılında başlayan Dekatlon'un bugüne değin geçirdiği önemli bazı aşamalar aşağıdaki cetvelde, dünya rekorları perspektifinden görülmektedir.


MARGIN-LEFT: 2pt; WIDTH: 656. 0cm 0cm 0cm 0cm" width=875>

HEIGHT: 26.2pt">
medium none; 0.65pt; 0.65pt; 0cm; WIDTH: 34. 0.65pt; medium none; HEIGHT: 26.2pt" noWrap width=46>
1500m
medium none; 0.65pt; 0.65pt; 0cm; WIDTH: 118.65pt; 0.65pt; HEIGHT: 26.2pt" vAlign=bottom noWrap width=158 rowSpan=10>
1- 6.563 Puan JIM THORPE (A.B.D.) Stockholm (1912)
0.65pt; 0.65pt; 0cm; medium none; WIDTH: 28. 0.65pt; medium none; HEIGHT: 26.2pt" noWrap width=38>
4.40,1
medium none; 0.65pt; 0.65pt; 0cm; medium none; WIDTH: 96.95pt; 0.65pt; HEIGHT: 26.2pt; mso-border-left-alt: solid text .5pt" vAlign=bottom noWrap width=129 rowSpan=10>
2- 7.146 Puan Hans SİEVERT (ALM) Hamburg (1934)
0.65pt; 0.65pt; 0cm; medium none; WIDTH: 28. 0.65pt; medium none; HEIGHT: 26.2pt" noWrap width=38>
4.58,8
medium none; 0.65pt; 0.65pt; 0cm; medium none; WIDTH: 97. 0.65pt; HEIGHT: 26.2pt; mso-border-left-alt: solid text .5pt" vAlign=bottom noWrap width=130 rowSpan=10>
3- 8.009 Puan Yang Chuan (TAIWAN) WoinUT (1963)
0.65pt; 0.65pt; 0cm; medium none; WIDTH: 28. 0.65pt; medium none; HEIGHT: 26.2pt" noWrap width=38>
4.40,1
medium none; 0.65pt; 0.65pt; 0cm; medium none; WIDTH: 88. 0.65pt; HEIGHT: 26.2pt; mso-border-left-alt: solid text .5pt" vAlign=bottom noWrap width=118 rowSpan=10>
4- 8.891 Puan Dan O Brien (A.B.D.) Talence (1992)
0.65pt; 0.65pt; 0cm; medium none; WIDTH: 28. 0.65pt; medium none; HEIGHT: 26.2pt" noWrap width=38>
4.40,1
medium none; 0.65pt; 0.65pt; 0cm; medium none; WIDTH: 79. 0.65pt; HEIGHT: 26.2pt; mso-border-left-alt: solid text .5pt" vAlign=bottom noWrap width=106 rowSpan=10>
5- 76503 Puan Alper Kasapoğlu Atina (1991)
0.65pt; 0.65pt; 0cm; medium none; WIDTH: 28. 0.65pt; medium none; HEIGHT: 26.2pt" noWrap width=38>
4.40,1
HEIGHT: 17.4pt">
medium none; 0.65pt; medium none; 0.65pt; 0cm; WIDTH: 34. 0.65pt; medium none; HEIGHT: 17.4pt" noWrap width=46>
Cirit
0.65pt; medium none; 0.65pt; 0cm; medium none; WIDTH: 28. 0.65pt; medium none; HEIGHT: 17.4pt" noWrap width=38>
45.70
0.65pt; medium none; 0.65pt; 0cm; medium none; WIDTH: 28. 0.65pt; medium none; HEIGHT: 17.4pt" noWrap width=38>
58.32
0.65pt; medium none; 0.65pt; 0cm; medium none; WIDTH: 28. 0.65pt; medium none; HEIGHT: 17.4pt" noWrap width=38>
45.70
0.65pt; medium none; 0.65pt; 0cm; medium none; WIDTH: 28. 0.65pt; medium none; HEIGHT: 17.4pt" noWrap width=38>
45.70
0.65pt; medium none; 0.65pt; 0cm; medium none; WIDTH: 28. 0.65pt; medium none; HEIGHT: 17.4pt" noWrap width=38>
45.70
HEIGHT: 17.2pt">
medium none; 0.65pt; medium none; 0.65pt; 0cm; WIDTH: 34. 0.65pt; medium none; HEIGHT: 17.2pt" noWrap width=46>
Sırık
0.65pt; medium none; 0.65pt; 0cm; medium none; WIDTH: 28. 0.65pt; medium none; HEIGHT: 17.2pt" noWrap width=38>
3.25
0.65pt; medium none; 0.65pt; 0cm; medium none; WIDTH: 28. 0.65pt; medium none; HEIGHT: 17.2pt" noWrap width=38>
3.43
0.65pt; medium none; 0.65pt; 0cm; medium none; WIDTH: 28. 0.65pt; medium none; HEIGHT: 17.2pt" noWrap width=38>
3.25
0.65pt; medium none; 0.65pt; 0cm; medium none; WIDTH: 28. 0.65pt; medium none; HEIGHT: 17.2pt" noWrap width=38>
3.25
0.65pt; medium none; 0.65pt; 0cm; medium none; WIDTH: 28. 0.65pt; medium none; HEIGHT: 17.2pt" noWrap width=38>
3.25
HEIGHT: 17.05pt">
medium none; 0.65pt; medium none; 0.65pt; 0cm; WIDTH: 34. 0.65pt; medium none; HEIGHT: 17.05pt" noWrap width=46>
Disk
0.65pt; medium none; 0.65pt; 0cm; medium none; WIDTH: 28. 0.65pt; medium none; HEIGHT: 17.05pt" noWrap width=38>
36.98
0.65pt; medium none; 0.65pt; 0cm; medium none; WIDTH: 28. 0.65pt; medium none; HEIGHT: 17.05pt" noWrap width=38>
47.23
0.65pt; medium none; 0.65pt; 0cm; medium none; WIDTH: 28. 0.65pt; medium none; HEIGHT: 17.05pt" noWrap width=38>
36.98
0.65pt; medium none; 0.65pt; 0cm; medium none; WIDTH: 28. 0.65pt; medium none; HEIGHT: 17.05pt" noWrap width=38>
36.98
0.65pt; medium none; 0.65pt; 0cm; medium none; WIDTH: 28. 0.65pt; medium none; HEIGHT: 17.05pt" noWrap width=38>
36.98
HEIGHT: 25.8pt">
medium none; 0.65pt; medium none; 0.65pt; 0cm; WIDTH: 34. 0.65pt; medium none; HEIGHT: 25.8pt" noWrap width=46>
110 Eng.
0.65pt; medium none; 0.65pt; 0cm; medium none; WIDTH: 28. 0.65pt; medium none; HEIGHT: 25.8pt" noWrap width=38>
15.60
0.65pt; medium none; 0.65pt; 0cm; medium none; WIDTH: 28. 0.65pt; medium none; HEIGHT: 25.8pt" noWrap width=38>
15.60
0.65pt; medium none; 0.65pt; 0cm; medium none; WIDTH: 28. 0.65pt; medium none; HEIGHT: 25.8pt" noWrap width=38>
15.60
0.65pt; medium none; 0.65pt; 0cm; medium none; WIDTH: 28. 0.65pt; medium none; HEIGHT: 25.8pt" noWrap width=38>
15.60
0.65pt; medium none; 0.65pt; 0cm; medium none; WIDTH: 28. 0.65pt; medium none; HEIGHT: 25.8pt" noWrap width=38>
15.60
HEIGHT: 17.9pt">
medium none; 0.65pt; medium none; 0.65pt; 0cm; WIDTH: 34. 0.65pt; medium none; HEIGHT: 17.9pt" noWrap width=46>
400m
0.65pt; medium none; 0.65pt; 0cm; medium none; WIDTH: 28. 0.65pt; medium none; HEIGHT: 17.9pt" noWrap width=38>
52.2/
0.65pt; medium none; 0.65pt; 0cm; medium none; WIDTH: 28. 0.65pt; medium none; HEIGHT: 17.9pt" noWrap width=38>
52/2
0.65pt; medium none; 0.65pt; 0cm; medium none; WIDTH: 28. 0.65pt; medium none; HEIGHT: 17.9pt" noWrap width=38>
52.2/
0.65pt; medium none; 0.65pt; 0cm; medium none; WIDTH: 28. 0.65pt; medium none; HEIGHT: 17.9pt" noWrap width=38>
52.2/
0.65pt; medium none; 0.65pt; 0cm; medium none; WIDTH: 28. 0.65pt; medium none; HEIGHT: 17.9pt" noWrap width=38>
52.2/
HEIGHT: 17pt">
medium none; 0.65pt; medium none; 0.65pt; 0cm; WIDTH: 34. 0.65pt; medium none; HEIGHT: 17pt" noWrap width=46>
Yüksek
0.65pt; medium none; 0.65pt; 0cm; medium none; WIDTH: 28. 0.65pt; medium none; HEIGHT: 17pt" noWrap width=38>
1.87
0.65pt; medium none; 0.65pt; 0cm; medium none; WIDTH: 28. 0.65pt; medium none; HEIGHT: 17pt" noWrap width=38>
1.80
0.65pt; medium none; 0.65pt; 0cm; medium none; WIDTH: 28. 0.65pt; medium none; HEIGHT: 17pt" noWrap width=38>
1.87
0.65pt; medium none; 0.65pt; 0cm; medium none; WIDTH: 28. 0.65pt; medium none; HEIGHT: 17pt" noWrap width=38>
1.87
0.65pt; medium none; 0.65pt; 0cm; medium none; WIDTH: 28. 0.65pt; medium none; HEIGHT: 17pt" noWrap width=38>
1.87
HEIGHT: 16.85pt">
medium none; 0.65pt; medium none; 0.65pt; 0cm; WIDTH: 34. 0.65pt; medium none; HEIGHT: 16.85pt" noWrap width=46>
Gülle
0.65pt; medium none; 0.65pt; 0cm; medium none; WIDTH: 28. 0.65pt; medium none; HEIGHT: 16.85pt" noWrap width=38>
12.89
0.65pt; medium none; 0.65pt; 0cm; medium none; WIDTH: 28. 0.65pt; medium none; HEIGHT: 16.85pt" noWrap width=38>
15.31
0.65pt; medium none; 0.65pt; 0cm; medium none; WIDTH: 28. 0.65pt; medium none; HEIGHT: 16.85pt" noWrap width=38>
12.89
0.65pt; medium none; 0.65pt; 0cm; medium none; WIDTH: 28. 0.65pt; medium none; HEIGHT: 16.85pt" noWrap width=38>
12.89
0.65pt; medium none; 0.65pt; 0cm; medium none; WIDTH: 28. 0.65pt; medium none; HEIGHT: 16.85pt" noWrap width=38>
12.89
HEIGHT: 18pt">
medium none; 0.65pt; medium none; 0.65pt; 0cm; WIDTH: 34. 0.65pt; medium none; HEIGHT: 18pt" noWrap width=46>
Uzun
0.65pt; medium none; 0.65pt; 0cm; medium none; WIDTH: 28. 0.65pt; medium none; HEIGHT: 18pt" noWrap width=38>
6.79
0.65pt; medium none; 0.65pt; 0cm; medium none; WIDTH: 28. 0.65pt; medium none; HEIGHT: 18pt" noWrap width=38>
7.48
0.65pt; medium none; 0.65pt; 0cm; medium none; WIDTH: 28. 0.65pt; medium none; HEIGHT: 18pt" noWrap width=38>
6.79
0.65pt; medium none; 0.65pt; 0cm; medium none; WIDTH: 28. 0.65pt; medium none; HEIGHT: 18pt" noWrap width=38>
6.79
0.65pt; medium none; 0.65pt; 0cm; medium none; WIDTH: 28. 0.65pt; medium none; HEIGHT: 18pt" noWrap width=38>
6.79
HEIGHT: 17.15pt">
medium none; 0.65pt; medium none; 0.65pt; 0cm; WIDTH: 34. 0.65pt; HEIGHT: 17.15pt" noWrap width=46>
100 m
0.65pt; medium none; 0.65pt; 0cm; medium none; WIDTH: 28. 0.65pt; HEIGHT: 17.15pt" noWrap width=38>
11.20
0.65pt; medium none; 0.65pt; 0cm; medium none; WIDTH: 28. 0.65pt; HEIGHT: 17.15pt" noWrap width=38>
11.10
0.65pt; medium none; 0.65pt; 0cm; medium none; WIDTH: 28. 0.65pt; HEIGHT: 17.15pt" noWrap width=38>
11.20
0.65pt; medium none; 0.65pt; 0cm; medium none; WIDTH: 28. 0.65pt; HEIGHT: 17.15pt" noWrap width=38>
11.20
0.65pt; medium none; 0.65pt; 0cm; medium none; WIDTH: 28. 0.65pt; HEIGHT: 17.15pt" noWrap width=38>
11.20
KAYNAKÇA
1 KORYÜREK Cüneyt (1996) Eski Olimpiyat Arçelik 1996 Yıllığı
2 U. JONATH: E.HAAG: R. KREMPEL (1977) Leictatletik 2 Werfewn und Mehrkampft Hamburg-Reinbek.
3 SCHENG C.: WENTZ S. (1992) Zehnkampft Munchen Compress Sport
4 WÜNCHE W: (1971) Athleten Duelle- Rekorte München-Südwest Verlağ

[hat64]

teşekkür ederiz hocam. ben de ;
''''Cüneyt KORYÜREK Hocamızı bu vesile ile rahmetle anarım. ''''

[enjoyment333]

tşkler hocam

[binali]

Ben teşekkür ederim.